Umowa o dzieło to popularna forma współpracy cywilnoprawnej. Nie zapewnia automatycznie ubezpieczenia zdrowotnego. Wyjaśniamy, kiedy przysługuje ubezpieczenie i jak je uzyskać.
Czym charakteryzuje się umowa o dzieło?
Umowa o dzieło to umowa cywilnoprawna. Regulują ją przepisy Kodeksu cywilnego. Wykonawca zobowiązuje się wykonać określone dzieło. Zamawiający płaci za ten rezultat pracy. Dzieło może być materialne lub niematerialne. Ważne, aby było konkretne i osiągalne. Przykładem dzieła jest napisany artykuł czy namalowany obraz. Umowa dotyczy wykonania rezultatu, nie ciągłego świadczenia pracy.
Umowa o dzieło a obowiązek ubezpieczeniowy
Umowa o dzieło generalnie nie rodzi obowiązku ubezpieczeń. Nie obejmuje ubezpieczeń społecznych ani zdrowotnego. Osoba pracująca tylko na umowie o dzieło nie podlega tym ubezpieczeniom. Od wynagrodzenia nie są odprowadzane składki ZUS. Brak składek oznacza brak publicznej ochrony ubezpieczeniowej.
Kiedy umowa o dzieło rodzi obowiązek składek?
Istnieje ważny wyjątek od tej zasady. Obowiązek składek pojawia się, gdy umowę o dzieło zawiera się z własnym pracodawcą. Dotyczy to też sytuacji, gdy dzieło wykonuje się na rzecz tego pracodawcy. Wtedy taka umowa traktowana jest jak umowa o pracę. Rodzi obowiązek odprowadzenia pełnych składek ZUS. Wypłata wynagrodzenia może wymagać potrącenia składek. Podstawę prawną stanowią ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych i o świadczeniach opieki zdrowotnej.
Czy umowa o dzieło z własnym pracodawcą jest oskładkowana?
Tak, umowa o dzieło zawarta z własnym pracodawcą rodzi obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Jest wtedy traktowana jak umowa o pracę.
Zgłaszanie umów o dzieło do ZUS
Od 1 stycznia 2021 roku wprowadzono nowy obowiązek. Każda umowa o dzieło musi być zgłoszona do ZUS. Zamawiający ma 7 dni na dokonanie zgłoszenia. Używa się do tego formularza ZUS RUD. Niezgłoszenie umowy w terminie grozi karami finansowymi. ZUS może zakwestionować charakter umowy. Jeśli uzna ją za umowę zlecenia, naliczy zaległe składki. ZUS może naliczyć składki z odsetkami.
Jak uzyskać ubezpieczenie zdrowotne na umowie o dzieło?
Osoby pracujące wyłącznie na umowie o dzieło muszą samodzielnie zadbać o ubezpieczenie. Nie są objęte automatycznie. Mają kilka możliwości. Można objąć ubezpieczeniem jako członek rodziny. Można przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia w NFZ. Alternatywą są prywatne ubezpieczenia zdrowotne.
Czy muszę opłacać składki zdrowotne na umowie o dzieło?
Nie, z zasady umowa o dzieło nie rodzi obowiązku opłacania składek zdrowotnych. Wyjątkiem jest umowa zawarta z własnym pracodawcą.
Czy umowa o dzieło zapewnia ubezpieczenie zdrowotne?
Nie, umowa o dzieło nie zapewnia automatycznie ubezpieczenia zdrowotnego. Osoba wykonująca dzieło musi zadbać o nie samodzielnie.
Dobrowolne ubezpieczenie w NFZ
Zasady dobrowolnego ubezpieczenia reguluje ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej. Aby dołączyć, należy zgłosić się do wojewódzkiego oddziału NFZ. Składa się wniosek i okazuje dowód tożsamości. Dobrowolne ubezpieczenie pozwala korzystać ze świadczeń publicznej opieki zdrowotnej. Warunki są takie same jak dla osób ubezpieczonych obowiązkowo. Dobrowolne ubezpieczenie przysługuje osobom nieobjętym obowiązkowym ubezpieczeniem. Obejmuje to wykonawców umów o dzieło. Miesięczną składkę należy opłacać samodzielnie. Składka wynosi 9% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. W 2024 roku wynosiła 744,22 zł. Prognoza na 2025 rok to 780,57 zł.
Podleganie ubezpieczeniu zdrowotnemu jest korzystne. Zapewnia dostęp do badań, porad i zabiegów. Bez ubezpieczenia koszty te ponosi pacjent. Usunięcie wyrostka robaczkowego to wydatek kilku tysięcy złotych.
- Zastanów się nad dobrowolnym ubezpieczeniem zdrowotnym.
- Sprawdź, czy kwalifikujesz się do ubezpieczenia dobrowolnego.
- Złóż wniosek w oddziale NFZ.
- Regularnie opłacaj miesięczną składkę.
Prywatne ubezpieczenia zdrowotne
Alternatywą dla NFZ są prywatne ubezpieczenia zdrowotne. Oferują je prywatne firmy ubezpieczeniowe. Zakres świadczeń i wysokość składki zależą od oferty. Można dopasować polisę do swoich potrzeb. Prywatne ubezpieczenie może zapewnić szybszy dostęp do specjalistów. Warto porównać oferty różnych firm. Zwróć uwagę na zakres usług i limity. Koszty takiego ubezpieczenia pokrywa wykonawca dzieła.
- Porównaj oferty różnych firm ubezpieczeniowych.
- Zwróć uwagę na zakres świadczeń i wysokość składki.
Umowa o dzieło vs Umowa zlecenie – różnice w ubezpieczeniach
Umowa o dzieło i umowa zlecenia to umowy cywilnoprawne. Różnią się znacząco pod kątem ubezpieczeń. Umowa zlecenia co do zasady rodzi obowiązek składek ZUS. Dotyczy to ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego. Składki odprowadza zleceniodawca. Umowa o dzieło nie rodzi takiego obowiązku. Wyjątkiem jest umowa z własnym pracodawcą. Różnice te wpływają na ochronę ubezpieczeniową. Wykonawca dzieła ma mniejszą ochronę socjalną.
| Kryterium | Umowa o dzieło | Umowa zlecenie |
|---|---|---|
| Obowiązkowe ubezpieczenie społeczne | Nie (z wyjątkiem) | Tak (co do zasady) |
| Obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne | Nie (z wyjątkiem) | Tak (co do zasady) |
| Zgłoszenie do ZUS (RUD) | Tak (od 2021) | Nie (inne formularze) |
| Tytuł do ubezpieczeń | Nie (z wyjątkiem) | Tak (co do zasady) |
Jakie są inne formy umów, które zapewniają ubezpieczenie zdrowotne?
Ubezpieczenie zdrowotne zapewniają obowiązkowo umowy o pracę i umowy zlecenia. Składki odprowadzane są wtedy do ZUS przez pracodawcę/zleceniodawcę.
Przyszłość ubezpieczeń przy umowie o dzieło
Obecnie nie ma planów wprowadzenia obowiązkowych składek ZUS od wszystkich umów o dzieło. Trwają jednak dyskusje na ten temat. Wzrost znaczenia elastycznych form zatrudnienia wpływa na debatę. Coraz większa świadomość dotyczy konieczności zgłaszania umów do ZUS. Rozważane są dodatkowe formy zabezpieczenia socjalnego. Monitorowanie zmian w przepisach jest ważne dla wykonawców i zamawiających. Trendy wskazują na rosnącą popularność dobrowolnych ubezpieczeń zdrowotnych. Stanowią one odpowiedź na brak publicznej ochrony.
Czy planowane są zmiany w oskładkowaniu umów o dzieło?
Obecnie nie ma konkretnych planów wprowadzenia obowiązkowych składek ZUS dla wszystkich umów o dzieło. Temat ten jest jednak przedmiotem dyskusji.
- Monitoruj zmiany w przepisach prawnych.
- Rozważ dodatkowe formy zabezpieczenia socjalnego.