Utrata pracy rodzi wiele pytań o przyszłość. Szczególnie ważne są kwestie ubezpieczenia zdrowotnego i dostępu do świadczeń z ZUS. Wyjaśniamy, co dzieje się z Twoimi prawami po zakończeniu zatrudnienia.
Jak długo masz ubezpieczenie zdrowotne po zwolnieniu?
Po rozwiązaniu umowy o pracę Twoje prawo do świadczeń opieki zdrowotnej nie znika od razu. Ubezpieczenie zdrowotne obowiązuje jeszcze przez 30 dni. Ten okres liczy się od dnia ustania stosunku pracy. Dotyczy to także umowy zlecenia lub działalności gospodarczej.
Przez ten czas możesz korzystać z bezpłatnej opieki medycznej. Świadczenia finansuje Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ). Prawo do świadczeń zachowują także członkowie Twojej rodziny. Musieli być oni zgłoszeni do ubezpieczenia zdrowotnego wcześniej. Ich prawo wygasa również po 30 dniach.
Co się dzieje po upływie 30 dni?
Po 30 dniach Twoje prawo do bezpłatnej opieki zdrowotnej z tytułu poprzedniego zatrudnienia wygasa. Musisz znaleźć nowy tytuł do ubezpieczenia. Masz kilka możliwości działania.
Jak zachować ciągłość ubezpieczenia zdrowotnego?
Możesz zarejestrować się w urzędzie pracy. Status osoby bezrobotnej zapewnia ubezpieczenie zdrowotne. Finansuje je państwo. Inna opcja to przystąpienie do dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego. Wniosek złożysz w oddziale NFZ. Możesz też zostać zgłoszony przez członka rodziny. Dotyczy to dzieci do 26. roku życia kontynuujących naukę. Prawo do bezpłatnych wizyt potwierdzisz w systemie eWUŚ. Brak ciągłości ubezpieczenia oznacza brak dostępu do opieki. Może też generować dodatkowe koszty leczenia.
- Zarejestruj się jako osoba bezrobotna w urzędzie pracy.
- Przystąp do dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego w NFZ.
- Zostań zgłoszony do ubezpieczenia zdrowotnego przez członka rodziny (jeśli spełniasz warunki).
- Sprawdź możliwość kontynuacji ubezpieczenia prywatnego.
Prawo do zasiłku chorobowego po ustaniu zatrudnienia
Czy możesz otrzymać zasiłek chorobowy, gdy zachorujesz po utracie pracy? Tak, jest to możliwe. Prawo do zasiłku zależy od momentu powstania niezdolności do pracy. Musi ona powstać w ciągu 14 dni od ustania zatrudnienia. W przypadku choroby zakaźnej ten okres wynosi 3 miesiące.
Zasiłek chorobowy to rekompensata utraconych dochodów. Zasady jego obliczania i wypłacania regulują przepisy. Dotyczy to prawa pracy i ubezpieczeń społecznych. Podstawą wymiaru zasiłku jest wynagrodzenie. Bierze się pod uwagę przeciętne wynagrodzenie z 12 miesięcy. Wypłata zasiłku następuje po 33 dniach choroby. Dla osób powyżej 50 lat okres ten wynosi 14 dni.
Ile wynosi zasiłek chorobowy i jak długo przysługuje?
Standardowa wysokość zasiłku to 80% podstawy wymiaru. W niektórych przypadkach, np. w ciąży, wynosi 100%. Zasiłek chorobowy po ustaniu zatrudnienia przysługuje maksymalnie przez 91 dni. W przypadku gruźlicy lub ciąży może być dłuższy, do 270 dni. Podczas pobierania zasiłku nie opłacasz składek społecznych. Składka zdrowotna wynosi 9%. Jest pobierana od kwoty zasiłku.
Obliczanie składek podczas zwolnienia lekarskiego jest ważnym zagadnieniem. Musisz ustalić podstawę wymiaru. Następnie obliczasz wysokość zasiłku. Odliczasz składkę zdrowotną. Konieczne jest wypełnienie oświadczenia. Potwierdza ono prawo do świadczeń opieki zdrowotnej. Zwykle składasz je w przychodni. Osoba pobierająca zasiłek chorobowy ma prawo do bezpłatnych wizyt w NFZ. Dotyczy to całego okresu pobierania zasiłku. Prawo to zachowują także członkowie rodziny.
Osoba pobierająca zasiłek chorobowy po ustaniu zatrudnienia zachowuje prawo do bezpłatnych wizyt w ramach NFZ wraz z członkami rodziny przez cały okres pobierania zasiłku.
Świadczenie rehabilitacyjne po wyczerpaniu zasiłku
Co robić, gdy choroba się przedłuża? Limit dni zasiłku chorobowego może się wyczerpać. W takiej sytuacji możesz złożyć wniosek o świadczenie rehabilitacyjne. Przysługuje ono, gdy nadal jesteś niezdolny do pracy. Warunkiem jest, że dalsze leczenie lub rehabilitacja dają szansę na powrót do aktywności zawodowej.
Świadczenie rehabilitacyjne można przyznać na okres do 12 miesięcy. Może być wypłacane jednorazowo lub w częściach. Orzeczenie o przyznaniu świadczenia wydaje lekarz orzecznik ZUS. Wniosek rozpatruje właśnie lekarz orzecznik. Od decyzji możesz się odwołać w ciągu 14 dni.
Ile wynosi świadczenie rehabilitacyjne?
Wysokość świadczenia zależy od okresu jego pobierania. Przez pierwsze 3 miesiące wynosi 90% podstawy wymiaru zasiłku. Po 3 miesiącach spada do 75%. W okresie ciąży świadczenie wynosi 100% podstawy. Osoba pobierająca świadczenie rehabilitacyjne nie może pracować. Dotyczy to także dorabiania.
Kto nie otrzyma świadczenia rehabilitacyjnego?
Świadczenie nie przysługuje wszystkim. Nie dostaną go osoby pobierające emeryturę lub rentę. Wyklucza je także zasiłek dla bezrobotnych. Podobnie jest ze świadczeniami przedemerytalnymi. Urlop zdrowotny lub rodzicielskie świadczenie uzupełniające również wykluczają to świadczenie.
Aby otrzymać świadczenie, musisz złożyć odpowiednie dokumenty. Wniosek o świadczenie rehabilitacyjne to formularz ZNp-7. Dołączasz do niego zaświadczenie OL-9. Potrzebny jest także wywiad OL-10. Dokumenty składasz w ZUS. Na podstawie orzeczenia lekarza orzecznika ZUS wydaje decyzję. Również prezes ZUS ma prawo zgłosić zarzut wadliwości orzeczenia. Ma na to 14 dni.
Aby otrzymać świadczenie rehabilitacyjne, konieczne jest złożenie wniosku i załączników do ZUS. – informuje Beata Kopczyńska, regionalna rzeczniczka prasowa ZUS w województwie śląskim.
Formalności i niezbędne dokumenty
Po ustaniu zatrudnienia musisz zadbać o formalności. Sprawdź swój status ubezpieczenia. Możesz to zrobić w systemie eWUŚ. W celu potwierdzenia prawa do bezpłatnych wizyt w NFZ wypełnij oświadczenie. Składasz je zazwyczaj w przychodni. Prawo do świadczeń opieki zdrowotnej potwierdza Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej.
Jakie dokumenty są potrzebne do zasiłku chorobowego lub świadczenia rehabilitacyjnego?
Do zasiłku chorobowego potrzebujesz zwolnienia lekarskiego (e-ZLA). Pracodawca lub Ty (jeśli prowadzisz działalność) przekazujesz dokumenty do ZUS. Do świadczenia rehabilitacyjnego składasz wniosek ZNp-7. Dołączasz zaświadczenie OL-9 i wywiad OL-10. Pracodawca przekazuje dokumenty Z-3 lub Z-3a. Dokumentacja musi być kompletna i zgodna z przepisami. Unikniesz wtedy problemów z wypłatą świadczeń.
Warto skonsultować się z ekspertami. Księgowy lub pracownik ZUS udzieli Ci porad. Pomogą w obliczeniach i formalnościach. Przestrzegaj terminów zgłoszeń i rozliczeń składek. Zachowaj kopie wszystkich dokumentów. Dotyczy to zwolnień lekarskich i obliczeń składek. ZUS oferuje wiele usług online. Możesz korzystać z platformy PUE ZUS. Dostępne są też elektroniczne zwolnienia e-ZLA. Cyfryzacja ułatwia załatwianie spraw.
Prawo do zasiłku i okres jego przysługiwania zapewnia ZUS. Istnieją różne świadczenia. Dotyczą wypadków i chorób zawodowych. Kapitał początkowy ustala się na podstawie dokumentacji. Bierze się pod uwagę okresy składkowe. W Polsce działa system koordynacji świadczeń. Dotyczy to państw UE, EOG i Szwajcarii. ZUS ma rozbudowaną sieć oddziałów. Punkty obsługi są dostępne dla osób z niepełnosprawnościami.
| Świadczenie | Maksymalny okres |
|---|---|
| Zasiłek chorobowy (standard) | 182 dni |
| Zasiłek chorobowy (gruźlica, ciąża) | 270 dni |
| Zasiłek chorobowy (po ustaniu ubezpieczenia) | 91 dni |
| Świadczenie rehabilitacyjne | Do 12 miesięcy |
Pamiętaj, że utrata pracy nie zawsze oznacza natychmiastową utratę praw. Masz czas na uporządkowanie spraw. Skorzystaj z dostępnych możliwości. Zarejestruj się jako bezrobotny lub opłać dobrowolne ubezpieczenie. W razie choroby sprawdź prawo do zasiłku. Dłuższa choroba uprawnia do świadczenia rehabilitacyjnego. Działaj zgodnie z przepisami. Zapewnisz sobie ciągłość opieki zdrowotnej. Otrzymasz wsparcie finansowe w trudnym okresie.