Umowa zlecenie to popularna forma zatrudnienia w Polsce. Zrozumienie zasad opłacania składek ZUS jest kluczowe dla zleceniodawców i zleceniobiorców. Wyjaśniamy, kiedy składki są obowiązkowe i jak działają ubezpieczenia dobrowolne w 2025 roku.
Czym jest umowa zlecenie?
Umowa zlecenie stanowi umowę cywilno-prawną. Reguluje ją Kodeks Cywilny. Zleceniobiorca zobowiązuje się do wykonania określonej czynności. Zleceniodawca płaci wynagrodzenie za wykonaną pracę.
Umowa zlecenie nie jest zamiennikiem umowy o pracę. Firmy często jej używają. Daje większą elastyczność niż umowa o pracę. Może też oznaczać niższe koszty dla zleceniodawcy.
Kiedy umowa zlecenie podlega ZUS?
Każda umowa zlecenia stanowi tytuł do objęcia ubezpieczeniami. Zleceniobiorca podlega obowiązkowo ubezpieczeniu zdrowotnemu. Zleceniobiorca jest też objęty obowiązkowo ubezpieczeniem emerytalnym. Podlega także ubezpieczeniom rentowym i wypadkowym. Dotyczy to większości przypadków.
Zleceniodawca zgłasza zleceniobiorcę do ZUS. Używa formularzy ZUS ZUA lub ZUS ZZA. ZUS ZUA służy do zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego. ZUS ZZA dotyczy tylko ubezpieczenia zdrowotnego.
Kto nie musi płacić składek ZUS od umowy zlecenia?
Nie każda umowa zlecenia oznacza obowiązek płacenia składek ZUS. Występują pewne wyjątki. Studenci lub uczniowie do 26. roku życia są zwolnieni. Nie mają obowiązku zgłaszania do ZUS. Nie opłacają składek na ubezpieczenia społeczne. Nie płacą też składki zdrowotnej od tej umowy. Ubezpieczenie zdrowotne mają z uczelni lub od rodzica.
Zwolnienie z oskładkowania zależy od statusu zawodowego. Liczy się wiek wykonującego zlecenie. Ważne są też inne formy zatrudnienia. Przychody z innych tytułów wpływają na obowiązek składkowy. Niskie wynagrodzenia też mogą oznaczać zwolnienie z niektórych składek.
Obowiązkowe składki ZUS od umowy zlecenia w 2025 roku
Zarówno zleceniobiorca, jak i zleceniodawca odprowadzają składki ZUS. Obowiązkowe ubezpieczenia społeczne obejmują kilka rodzajów składek. Są to składki emerytalne, rentowe i wypadkowe. Dochodzi do nich obowiązkowa składka zdrowotna.
Składka emerytalna wynosi 19,52% podstawy wymiaru. Płatnik opłaca połowę tej składki. Zleceniobiorca opłaca drugą połowę. Składka rentowa to 8% podstawy wymiaru. Zleceniodawca płaci 6,5%. Zleceniobiorca płaci 1,5%. Składka wypadkowa zależy od rodzaju działalności. Finansuje ją w całości zleceniodawca.
Składka zdrowotna wynosi 9% podstawy wymiaru. Podstawa ta jest pomniejszona o składki społeczne. Obowiązkowe składki opłaca się od przychodu z umowy zlecenia. Podstawa wymiaru składek nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia godzinowego. Od 2025 roku minimalna stawka godzinowa wynosi 30,50 zł brutto.
Zleceniodawca opłaca też składki na Fundusz Pracy (FP) i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (FGŚP). Składka na FP wynosi 1,45%. Składka na FGŚP to 0,10%. Są one finansowane w całości przez zleceniodawcę. Składki na FP i FGŚP są wymagalne, gdy umowa zlecenia podlega ubezpieczeniom społecznym. Nie płaci się ich przy niskich wynagrodzeniach. Zwolnione są też kobiety po 55 roku życia. Mężczyźni po 60 roku życia również nie płacą tych składek. Firmy zatrudniające tylko na umowy zlecenie bez umów o pracę też mogą być zwolnione.
| Rodzaj składki | Procent | Płatnik | Zleceniobiorca |
|---|---|---|---|
| Emerytalna | 19,52% | 9,76% | 9,76% |
| Rentowa | 8,00% | 6,50% | 1,50% |
| Wypadkowa | zależna | całość | 0,00% |
| Chorobowa (dobrowolna) | 2,45% | 0,00% | całość |
| Zdrowotna | 9,00% | 0,00% | całość |
| Fundusz Pracy | 1,45% | całość | 0,00% |
| FGŚP | 0,10% | całość | 0,00% |
Przy minimalnym wynagrodzeniu godzinowym 30,50 zł w 2025 roku, miesięczne wynagrodzenie brutto przy 160 godzinach pracy wynosi około 4880 zł. Od takiego wynagrodzenia obowiązkowe składki społeczne wynoszą około 1401,12 zł. Składka zdrowotna to około 383,36 zł. Składki na FP i FGŚP wynoszą około 122,40 zł.
Zbieg tytułów do ubezpieczeń
Posiadanie kilku umów lub innych tytułów do ubezpieczeń zmienia sytuację. Osoby zatrudnione na umowę o pracę podlegają wszystkim składkom. Jeśli taki pracownik ma dodatkową umowę zlecenie, podlegają one wszystkim składkom z obu tytułów. W przypadku drugiej umowy zleceniowej, sytuacja jest bardziej złożona. Przy zarobkach co najmniej równych minimalnemu wynagrodzeniu, obowiązkowa jest tylko składka zdrowotna. Jeśli zarobki są poniżej minimalnej, składki społeczne są obowiązkowe. Składka chorobowa pozostaje dobrowolna.
Zleceniobiorca powinien informować płatników składek. Dotyczy to przekroczenia rocznej podstawy wymiaru składek. Dotyczy to też pracy na kilku umowach. Pomaga to uniknąć błędów w rozliczeniach.
Dobrowolne ubezpieczenia dla zleceniobiorcy
Zleceniobiorcy mogą przystąpić do dobrowolnych ubezpieczeń. Dotyczy to ubezpieczenia chorobowego. Mogą też przystąpić do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalno-rentowych. Tę opcję wprowadzono od 1 stycznia 2022 roku. Dobrowolne ubezpieczenia są dostępne na zasadzie dobrowolności.
Przystąpić do ubezpieczenia chorobowego mogą osoby. Muszą podlegać obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym. Dotyczy to emerytalnego i rentowego. Jeśli umowa zlecenia jest tytułem do tych obowiązkowych ubezpieczeń, można przystąpić do chorobowego. Zgłoszenie do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego jest możliwe. Wymaga spełnienia określonych warunków.
Dobrowolne ubezpieczenia emerytalne i rentowe są dla osób. Muszą mieszkać w Polsce. Mogą też być objęci wcześniej obowiązkowymi ubezpieczeniami. Przystąpienie wymaga wysłania dokumentów do ZUS. Zgłoszenia dokonuje się na druku ZUS ZUA. Zleceniodawca ma obowiązek zgłosić zleceniobiorcę. Dzieje się tak, gdy zleceniobiorca zgłosi chęć objęcia ubezpieczeniem.
Objęcie ubezpieczeniem następuje od dnia wskazanego we wniosku. Nie może być to data wcześniejsza. Musi być to data złożenia zgłoszenia w ZUS. Wyjątkiem jest zgłoszenie pierwszorazowe. Można je złożyć w terminie 7 dni od rozpoczęcia współpracy. Wtedy objęcie następuje od pierwszego dnia.
Opłacenie składek na dobrowolne ubezpieczenia po terminie nie skutkuje wyłączeniem. Zleceniobiorca nie traci prawa do ubezpieczenia. Składki są odprowadzane na zasadach ogólnych. Dzieje się tak, mimo że ubezpieczenie jest dobrowolne.
Podstawa wymiaru składek dobrowolnych
Podstawą wymiaru składek na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe jest przychód z umowy. Jest to taka sama podstawa jak dla obowiązkowych ubezpieczeń społecznych. Istnieje jednak miesięczny limit. Podstawa ta nie może przekroczyć 250% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Podstawa wymiaru składek na dobrowolne ubezpieczenie emerytalne i rentowe ma ten sam limit. Nie może przekroczyć 250% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia.
Jeśli zleceniobiorca przystępuje do ubezpieczenia w trakcie miesiąca, podstawa jest proporcjonalna. Oblicza się ją proporcjonalnie do czasu podlegania ubezpieczeniu. Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne ustalana jest inaczej. Pomniejsza się przychód z umowy o składki społeczne. Dotyczy to składek obowiązkowych i dobrowolnych (jeśli opłacane).
Dobrowolne składki na ubezpieczenie chorobowe wynoszą 2,45% podstawy wymiaru. Opłaca je w całości zleceniobiorca. Przy obliczaniu podstawy zdrowotnej, od wynagrodzenia brutto odejmuje się składki społeczne. Są to składki emerytalne i rentowe. Dotyczy to zarówno części finansowanej przez zleceniodawcę, jak i zleceniobiorcę. Dotyczy to też składki chorobowej, jeśli jest dobrowolnie opłacana.
Zgłoszenia i rozliczenia z ZUS
Zgłoszenie i wyrejestrowanie osób ubezpieczonych odbywa się w ZUS. Zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego dokonuje się na drukach ZUS ZUA lub ZUS ZZA. Wyrejestrowanie z ubezpieczeń następuje na formularzu ZUS ZWUA. Zmiana danych w zgłoszeniu wymaga wyrejestrowania. Należy złożyć ponownie zgłoszenie do ubezpieczeń. Trzeba to zrobić w terminie 7 dni od zaistnienia zmiany.
Płatnik składek rozlicza składki miesięcznie. Używa formularza ZUS RCA. Pokazuje on składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Kod tytułu ubezpieczenia 04 11 X X dotyczy zleceniobiorców. Pozostaje bez zmian po dodaniu do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalno-rentowych.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) stale modernizuje swoje systemy. Dostępna jest Platforma Usług Elektronicznych (PUE/eZUS). Umożliwia ona samodzielne zarządzanie kontem. Można składać dokumenty elektronicznie. Systemy automatycznie rozliczają składki. Kontrolują też ich poprawność. Korzystanie z PUE/eZUS ułatwia kontakty z ZUS.
Zaleca się korzystanie z aktualnych druków i formularzy ZUS. Przestrzegaj terminów składania zgłoszeń do ZUS.
Podsumowanie i ważne daty 2025
Zasady oskładkowania umów zlecenia są złożone. Zależą od wielu czynników. Status zawodowy, wiek i inne zatrudnienie mają znaczenie. Minimalne wynagrodzenie wpływa na obowiązki składkowe. W 2025 roku minimalna stawka godzinowa to 30,50 zł. Wpływa to na wysokość składek obowiązkowych.
Zleceniobiorcy mogą korzystać z dobrowolnych ubezpieczeń. Dotyczy to ubezpieczenia chorobowego. Dostępne są też dobrowolne ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Wymagają one odpowiedniego zgłoszenia do ZUS.
W 2025 roku składka zdrowotna dla przedsiębiorców będzie liczona inaczej. Nowy system e-Faktur (KSeF) będzie obowiązkowy. Podatek VAT w KSeF ma być obowiązkowy od lipca 2024 roku. Pełne wdrożenie KSeF planowane jest od 2026 roku. Zmiany legislacyjne wpływają na rynek pracy i koszty zatrudnienia.
Czy każda umowa zlecenie podlega składkom ZUS?
Nie, nie każda umowa zlecenia oznacza obowiązek płacenia składek ZUS. Występują przypadki zwolnienia z oskładkowania. Zależą one od wieku, statusu zawodowego lub innych form zatrudnienia zleceniobiorcy.
Kto nie musi płacić składek ZUS od umowy zlecenia (np. studenci)?
Studenci lub uczniowie do 26. roku życia nie mają obowiązku zgłaszania do ZUS. Nie opłacają składek na ubezpieczenia społeczne. Nie płacą też składki zdrowotnej od tej umowy. Ubezpieczenie zdrowotne mają z uczelni lub od rodzica.
Jakie składki są obowiązkowe, a jakie dobrowolne na umowie zlecenia?
Obowiązkowe składki to emerytalna, rentowa, wypadkowa i zdrowotna. Składka chorobowa jest dobrowolna dla zleceniobiorcy. Obowiązek zależy od statusu ubezpieczonego i wysokości przychodu.
Ile wynoszą składki ZUS na zleceniu przy minimalnym wynagrodzeniu w 2025 roku?
Przy minimalnej stawce godzinowej 30,50 zł brutto (ok. 4880 zł brutto miesięcznie przy 160 godz.), obowiązkowe składki społeczne wynoszą ok. 1401,12 zł. Składka zdrowotna to ok. 383,36 zł. Składki na FP i FGŚP wynoszą ok. 122,40 zł.
Jak zgłosić zleceniobiorcę do dobrowolnych ubezpieczeń?
Zgłoszenia dokonuje zleceniodawca na druku ZUS ZUA. Należy wskazać we wniosku chęć objęcia ubezpieczeniem. Objecie następuje od daty złożenia wniosku. Data nie może być wcześniejsza. Wyjątkiem jest zgłoszenie w ciągu 7 dni od powstania obowiązku.