Wielu rolników szuka dodatkowego dochodu poza gospodarstwem. Często wybierają umowę zlecenie. Zrozumienie zasad łączenia pracy na zleceniu z ubezpieczeniem w KRUS jest kluczowe. Poznaj najważniejsze przepisy i uniknij problemów.
Czym jest KRUS i ZUS dla rolnika?
KRUS to Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Powstała jako alternatywa dla ZUS. Koordynuje składki i wypłaca świadczenia rolnikom. Zapewnia też rehabilitację dla niezdolnych do pracy. Ubezpieczenie w KRUS jest obowiązkowe dla rolników i domowników. Muszą spełnić określone warunki prawne. ZUS to Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Obejmuje większość pracujących Polaków. Składki w KRUS są często niższe niż w ZUS. Zasadniczo rolnik nie może podlegać obu ubezpieczeniom jednocześnie. Istnieją jednak pewne wyjątki od tej reguły.
Czy rolnik może być ubezpieczony jednocześnie w KRUS i ZUS?
Zasadniczo nie można podlegać jednocześnie ubezpieczeniu w KRUS i ZUS. Przepisy przewidują jednak wyjątki. Dotyczą one między innymi pracy na umowie zlecenie przy zachowaniu limitu przychodu.
Umowa zlecenie a ubezpieczenie w KRUS – podstawowe zasady
Rolnik ubezpieczony w KRUS może pracować na umowie zlecenie. Nie traci wtedy automatycznie ubezpieczenia rolniczego. Pozwala na to artykuł 5b ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników. Rolnicy i domownicy podlegają nadal KRUS. Warunkiem jest objęcie pełnym ubezpieczeniem rolniczym przed zleceniem. Drugi warunek to nieprzekroczenie limitu przychodu. Zleceniobiorca musi zostać zgłoszony do ZUS. Zgłoszenie następuje na druku ZUS ZUA. Obowiązek ubezpieczeń w ZUS rodzi się od pierwszego dnia umowy.
„Zgodnie z art. 5b ustawy z 20.12.1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników, rolnicy, jak i domownicy podlegają ubezpieczeniu społecznemu rolników, pomimo objęcia ich ubezpieczeniem społecznym w ZUS z tytułu wykonywania umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do których stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, jeżeli spełniają następujące warunki.”
Limit przychodu – klucz do zachowania KRUS
Zachowanie ubezpieczenia w KRUS zależy od kwoty przychodu. Przychód z umowy zlecenia nie może przekroczyć określonego limitu. Limit ten jest równy kwocie minimalnego wynagrodzenia za pracę. W 2024 roku limit zmienia się w ciągu roku. Od stycznia do czerwca wynosi 4242 zł brutto. Od lipca do grudnia to 4300 zł brutto. Przekroczenie tego limitu powoduje utratę ubezpieczenia w KRUS. Dzieje się to automatycznie nawet przy przekroczeniu o jeden dzień. Wtedy rolnik podlega wyłącznie ubezpieczeniu w ZUS.
Jaki jest limit przychodu z umowy zlecenie dla rolnika w 2024 roku?
W 2024 roku limit przychodu wynosi 4242 zł brutto od stycznia do czerwca. Od lipca do grudnia limit ten wzrasta do 4300 zł brutto.
Co się stanie, gdy przekroczę limit przychodu z umowy zlecenie?
Przekroczenie limitu przychodu oznacza utratę prawa do ubezpieczenia w KRUS. Zostajesz wtedy objęty obowiązkowym ubezpieczeniem w ZUS.
Obowiązki zgłoszeniowe – nie zapomnij o formalnościach
Podjęcie pracy na umowie zlecenie rodzi obowiązki informacyjne. Rolnik musi zgłosić ten fakt do KRUS. Ma na to 14 dni od daty zawarcia umowy. Zgłoszenie można złożyć osobiście lub listownie. Dostępna jest także droga elektroniczna przez portal eKRUS. Zleceniodawca ma obowiązek zgłosić rolnika do ZUS. Zgłoszenie do ZUS następuje od pierwszego dnia umowy. Zleceniodawca nie ma obowiązków informacyjnych wobec KRUS. Niezgłoszenie umowy zlecenie do KRUS w terminie może mieć poważne konsekwencje. Może skutkować utratą ubezpieczenia zdrowotnego. KRUS może wtedy żądać zwrotu kosztów leczenia.
Kto i gdzie zgłasza rolnika zatrudnionego na umowę zlecenie?
Zleceniodawca zgłasza rolnika do obowiązkowych ubezpieczeń w ZUS. Rolnik sam zgłasza fakt podjęcia pracy na umowie zlecenie do KRUS.
W jakim terminie rolnik musi zgłosić umowę zlecenie do KRUS?
Rolnik ma 14 dni od daty zawarcia umowy zlecenie na zgłoszenie tego faktu do KRUS.
Pamiętaj o kluczowych krokach:
- Zgłoś podjęcie pracy na umowie zlecenie do KRUS.
- Zrób to w ciągu 14 dni od zawarcia umowy.
- Informuj KRUS o wszelkich zmianach w zatrudnieniu.
- Monitoruj swój miesięczny przychód z umowy zlecenie.
Składki ZUS i KRUS – co płaci rolnik na zleceniu?
Gdy rolnik pracuje na umowie zlecenie, podlega obowiązkowo ubezpieczeniom w ZUS. Dotyczy to składek emerytalnych i rentowych. Obowiązkowe są też składki wypadkowe i zdrowotne. Ubezpieczenie chorobowe w ZUS jest dla zleceniobiorcy dobrowolne. Składki ZUS są naliczane i odprowadzane przez zleceniodawcę. Dzieje się to od pierwszego dnia obowiązywania umowy. Jeśli rolnik nie przekracza limitu przychodu, nadal opłaca składki do KRUS. Płaci składki w obu systemach jednocześnie. Gdy przekroczy limit, podlega tylko ubezpieczeniu w ZUS. Opłaca wtedy pełne składki ZUS. Obowiązkowe składki obejmują emerytalne, rentowe, wypadkowe i zdrowotne.
Jakie składki ZUS są obowiązkowe dla rolnika na umowie zlecenie?
Obowiązkowe składki ZUS to emerytalne, rentowe, wypadkowe i zdrowotne. Składka chorobowa jest dobrowolna.
Czy rolnik może płacić składki tylko do KRUS pracując na zleceniu?
Nie, każdy rolnik na umowie zlecenie musi być zgłoszony do ZUS. Obowiązkowe składki ZUS są wtedy należne.
Utrata i powrót do ubezpieczenia KRUS
Ubezpieczenie w KRUS można utracić. Głównym powodem jest przekroczenie limitu przychodu z umowy zlecenie. Przekroczenie nawet przez jeden dzień skutkuje automatyczną utratą ubezpieczenia. Rolnik podlega wtedy wyłącznie ubezpieczeniu w ZUS. Podleganie ubezpieczeniu w ZUS wyklucza co do zasady ubezpieczenie w KRUS. Możliwa jest rezygnacja z ubezpieczenia KRUS. Wystarczy złożyć oświadczenie w Kasie. Ubezpieczenie ustaje od dnia złożenia oświadczenia. Nie można zrezygnować z ubezpieczenia w ZUS. Jest ono obowiązkowe do końca trwania umowy. Rolnik może ubiegać się o powrót do KRUS. Jest to możliwe po zakończeniu umowy zlecenie. Należy wtedy spełnić warunki do podlegania ubezpieczeniu rolniczemu.
Kiedy tracę ubezpieczenie w KRUS pracując na umowie zlecenie?
Tracisz ubezpieczenie w KRUS, gdy miesięczny przychód z umowy zlecenie przekroczy limit minimalnego wynagrodzenia. Utrata jest automatyczna.
Czy mogę wrócić do KRUS po zakończeniu umowy zlecenie?
Tak, po zakończeniu umowy zlecenie możesz złożyć wniosek o ponowne objęcie ubezpieczeniem KRUS. Musisz spełniać warunki ustawowe.
Umowa o dzieło a KRUS – czy wpływa na ubezpieczenie?
Wielu rolników wykonuje też prace na umowę o dzieło. Umowa o dzieło rządzi się innymi prawami niż zlecenie. Zasadniczo umowa o dzieło nie rodzi obowiązku ubezpieczeń w ZUS. Dlatego nie trzeba informować KRUS o takich umowach. Nie wpływają one na ubezpieczenie rolnicze. Nie obowiązują tu limity przychodu znane ze zlecenia. Pamiętaj jednak, że umowa o dzieło nie daje świadczeń z Kodeksu Pracy. Dotyczy to np. prawa do urlopu czy zasiłku chorobowego.
Czy muszę zgłaszać umowę o dzieło do KRUS?
Nie musisz zgłaszać umowy o dzieło do KRUS. Umowy te zazwyczaj nie podlegają oskładkowaniu w ZUS. Nie wpływają na ubezpieczenie rolnicze.
Podsumowanie i praktyczne wskazówki
Łączenie pracy na umowie zlecenie z ubezpieczeniem KRUS jest możliwe. Wymaga jednak znajomości przepisów. Kluczowe są limity przychodu i terminy zgłoszeń. Zleceniodawca zgłasza Cię do ZUS od razu. Ty musisz zgłosić zlecenie do KRUS w ciągu 14 dni. Przekroczenie limitu oznacza utratę KRUS. Zostajesz wtedy wyłącznie w ZUS. Po zakończeniu zlecenia możesz wrócić do KRUS.
Aby uniknąć problemów, warto:
- Monitorować miesięczny przychód z umowy zlecenie.
- Zgłaszać podjęcie pracy na zleceniu do KRUS w ciągu 14 dni.
- Zachować potwierdzenia dokonanych zgłoszeń.
- Regularnie sprawdzać aktualne limity przychodu.
- W przypadku wątpliwości konsultować się z KRUS lub ZUS.
Przepisy dotyczące ubezpieczeń rolniczych stale ewoluują. Warto śledzić zmiany prawne. Digitalizacja usług ubezpieczeniowych ułatwia formalności. Portale takie jak eKRUS czy PUE ZUS pomagają w kontakcie z instytucjami. Pamiętaj o swoich obowiązkach informacyjnych. Zapewnisz sobie ciągłość ubezpieczenia i świadczeń.