Ukończenie studiów to ważny moment w życiu. Zmienia się wtedy wiele aspektów, w tym status ubezpieczenia zdrowotnego. Zobacz, kiedy wygasa Twoje dotychczasowe ubezpieczenie i jakie masz opcje dalej.
Kiedy wygasa ubezpieczenie zdrowotne po studiach?
Prawo do ubezpieczenia zdrowotnego po studiach nie kończy się natychmiast. Wygasa ono po czterech miesiącach od daty utraty statusu studenta. Ta data to zazwyczaj dzień złożenia egzaminu dyplomowego. Może to być również dzień złożenia ostatniego wymaganego dokumentu. Inny termin dotyczy studentów, którzy zostali skreśleni z listy. W ich przypadku ubezpieczenie wygasa po czterech miesiącach od skreślenia.
Warto pamiętać o dokładnej dacie utraty statusu studenta. Od niej liczy się okres czterech miesięcy.
Dla porównania, prawo do świadczeń po ukończeniu szkoły ponadpodstawowej wygasa po sześciu miesiącach. Przepisy reguluje Ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
Ubezpieczenie studenta przed ukończeniem studiów
Studenci mają obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne. Osoba ucząca się do 26 roku życia jest zazwyczaj ubezpieczona przez rodziców. Pełnoletnie dziecko może korzystać z ubezpieczenia rodziców. Jest to możliwe, jeśli kontynuuje naukę i nie ma własnego tytułu do ubezpieczenia. Dotyczy to osób do ukończenia 26 lat.
Student, który ukończył 26 lat, traci prawo do ubezpieczenia rodziców. W takiej sytuacji uczelnia zgłasza go do ubezpieczenia. Uczelnia staje się wtedy płatnikiem składek. Student musi zgłosić kontynuację nauki w dziekanacie. Bez tego uczelnia nie zgłosi go do ubezpieczenia. Narodowość ani miejsce studiów w Polsce nie mają znaczenia dla zwolnienia ze składek do 26 lat na umowie zlecenia.
Kiedy student traci ubezpieczenie rodziców?
Student traci prawo do ubezpieczenia rodziców po ukończeniu 26. roku życia.
Kto zgłasza studenta do ubezpieczenia po 26. roku życia?
Po ukończeniu 26 lat studenta zgłasza do ubezpieczenia uczelnia, jeśli kontynuuje naukę i nie ma innego tytułu do ubezpieczenia.
Co zrobić, gdy ubezpieczenie po studiach wygaśnie?
Po upływie czterech miesięcy od utraty statusu studenta ubezpieczenie wygasa. Wtedy musisz zapewnić sobie inny tytuł do ubezpieczenia. Bez ważnego ubezpieczenia zdrowotnego nie masz prawa do bezpłatnej opieki medycznej. Wszystkie koszty leczenia pokrywasz wtedy samodzielnie.
Istnieje kilka sposobów na uzyskanie ubezpieczenia po studiach. Możesz znaleźć zatrudnienie na umowę o pracę. Możesz też rozpocząć własną działalność gospodarczą. Innym rozwiązaniem jest rejestracja w urzędzie pracy jako osoba bezrobotna. Każda z tych sytuacji stanowi tytuł do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego. Płatnikiem składek jest wtedy odpowiednio: pracodawca, Ty sam, lub urząd pracy.
Dobrowolne ubezpieczenie w NFZ
Jeśli nie masz innego tytułu do ubezpieczenia, możesz ubezpieczyć się dobrowolnie. W tym celu zgłoś się do Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ). Należy złożyć pisemny wniosek w dowolnym oddziale NFZ. Po złożeniu wniosku podpisujesz umowę o dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne. Umowa zawierana jest na czas nieokreślony. Musisz terminowo opłacać składkę. Wysokość składki zależy od przeciętnego wynagrodzenia.
Ważne jest, aby unikać przerw w ubezpieczeniu. NFZ może uzależnić ponowne objęcie ubezpieczeniem od wniesienia opłaty dodatkowej. Wysokość tej opłaty zależy od długości okresu bez ubezpieczenia. Może wynosić od 20% do 200% dochodów, w zależności od tego, jak długo trwała przerwa (do 10 lat). Posiadanie ubezpieczenia umożliwia korzystanie z bezpłatnej opieki od dnia zgłoszenia.
Oto sugerowane kroki, gdy potrzebujesz dobrowolnego ubezpieczenia:
- Złóż pisemny wniosek o dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne w oddziale NFZ.
- Podpisz umowę na czas nieokreślony.
- Opłacaj składkę terminowo każdego miesiąca.
- Ureguluj zgłoszenie w ZUS w ciągu 7 dni od podpisania umowy z NFZ, składając dokument ZUS ZZA.
Kto zgłasza do ubezpieczenia?
Zgłoszenie do ubezpieczenia zdrowotnego to obowiązek płatnika składek. Płatnikiem może być pracodawca, uczelnia, czy urząd pracy. W przypadku dobrowolnego ubezpieczenia w NFZ, to Ty jesteś odpowiedzialny za opłacanie składki. Musisz też zgłosić się do ZUS w ciągu 7 dni od podpisania umowy z NFZ.
Jeśli masz członków rodziny, których chcesz zgłosić do swojego ubezpieczenia, zrób to. Członków rodziny zgłasza się w terminie 7 dni od zaistnienia okoliczności. Dotyczy to na przykład narodzin dziecka czy zawarcia małżeństwa. Absolwent po 30 dniach od zakończenia nauki, jeśli nie ma 26 lat, może być zgłoszony przez rodzica.
Student zatrudniony na umowę zlecenie do 26 lat ma specyficzny status. Nie musi odprowadzać składek na ZUS ani zdrowotnych. Pracodawca nie zgłasza go do ZUS z tego tytułu. Mimo to, taki student ma prawo do bezpłatnego leczenia. Wypadek przy pracy na umowie zlecenia nie zapewnia jednak świadczeń wypadkowych.
Konsekwencje braku ubezpieczenia
Brak ubezpieczenia zdrowotnego oznacza, że sam pokrywasz koszty leczenia. Dotyczy to wizyt lekarskich, badań, leczenia szpitalnego. Koszty te mogą być bardzo wysokie. W przypadku nagłych sytuacji medycznych pomoc zostanie udzielona. Jednak potem otrzymasz rachunek za poniesione koszty. Ubezpieczenie zdrowotne zapewnia dostęp do bezpłatnej opieki od dnia zgłoszenia.
Podstawa prawna
Główne przepisy dotyczące ubezpieczenia zdrowotnego w Polsce zawiera Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Ta ustawa określa, kto podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu. Wskazuje również, kiedy prawo do świadczeń wygasa. Reguluje także zasady dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego.
Dodatkowe informacje i zasoby
Wiele przydatnych informacji znajdziesz na portalu pacjent.gov.pl. Jest to serwis Ministerstwa Zdrowia i Narodowego Funduszu Zdrowia. Możesz tam sprawdzić swój status ubezpieczenia. Dostępne jest Internetowe Konto Pacjenta (IKP). Możesz zalogować się do IKP za pomocą profilu zaufanego. IKP udostępnia informacje o Twoich zdarzeniach medycznych. Pozwala też korzystać z e-usług, takich jak e-recepta czy e-skierowanie. Portal pacjent.gov.pl powstał dzięki środkom z Unii Europejskiej. Całkowita wartość projektu wyniosła 292 384 371,57 zł.
Studenci obcokrajowcy spoza UE mają inne zasady. Ubezpieczają się w Polsce poprzez dobrowolną umowę z NFZ. Mogą też być ubezpieczeni, jeśli posiadają Kartę Polaka. Inna opcja to zaświadczenie o polskim pochodzeniu.
Gdzie sprawdzić swój status ubezpieczenia?
Swój status ubezpieczenia zdrowotnego możesz sprawdzić na Internetowym Koncie Pacjenta (IKP) na portalu pacjent.gov.pl.
Jak długo mam ubezpieczenie po ukończeniu studiów?
Prawo do świadczeń zdrowotnych po ukończeniu studiów wygasa po 4 miesiącach od daty utraty statusu studenta (zazwyczaj data egzaminu dyplomowego).
Co zrobić, gdy nie mam pracy po studiach?
Jeśli nie znajdziesz pracy po studiach, możesz zarejestrować się w urzędzie pracy. Status osoby bezrobotnej uprawnia do ubezpieczenia zdrowotnego. Możesz też ubezpieczyć się dobrowolnie w NFZ.
Czy muszę informować pracodawcę o statusie studenta?
Tak, student kończący naukę musi poinformować pracodawcę o zmianie statusu. Jest to ważne zwłaszcza w przypadku zatrudnienia na umowę zlecenie.
Iwona Kowalska-Matis, regionalny rzecznik prasowy ZUS na Dolnym Śląsku, powiedziała:
Absolwent uczelni wyższej zachowuje ubezpieczenie tylko przez 30 dni po zakończeniu nauki.
Inne źródła podają 4 miesiące. Najbezpieczniej jest sprawdzić swój status w NFZ. Możesz to zrobić na Internetowym Koncie Pacjenta. Możesz też skontaktować się z oddziałem NFZ. Zapewnienie ciągłości ubezpieczenia jest kluczowe dla dostępu do opieki zdrowotnej.
| Rodzaj nauki | Okres ważności świadczeń po zakończeniu |
|---|---|
| Studia wyższe | 4 miesiące |
| Szkoła ponadpodstawowa | 6 miesięcy |
