Zastanawiasz się, czy na umowie zlecenie przysługuje Ci zasiłek chorobowy? Ubezpieczenie chorobowe na zleceniu jest kluczowe. Wyjaśniamy zasady, świadczenia i warunki jego uzyskania.
Czy ubezpieczenie chorobowe zleceniobiorcy jest obowiązkowe?
Ubezpieczenie chorobowe dla zleceniobiorcy nie jest zawsze obowiązkowe. Generalnie ma charakter dobrowolny. Zleceniobiorca podlega obowiązkowo innym ubezpieczeniom. Należą do nich ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe i zdrowotne. Ubezpieczenie chorobowe możesz przystąpić na swój wniosek. Składka jest wtedy finansowana w całości przez Ciebie.
Są jednak wyjątki od tej zasady. Składki na ubezpieczenie chorobowe mogą być odprowadzane obowiązkowo. Dzieje się tak, gdy zleceniobiorca wykonuje umowę na rzecz własnego pracodawcy. Chodzi o sytuację, gdy umowa zlecenia towarzyszy stosunkowi pracy. Od 1 stycznia 2019 roku przepisy się zmieniły. Jeśli umowa zlecenia nie towarzyszy zatrudnieniu pracowniczemu, ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne. Składki emerytalne, rentowe, wypadkowe i zdrowotne są wtedy obowiązkowe.
Kto nie może przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego?
Do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego nie mogą przystąpić uczniowie i studenci. Wyłączenie dotyczy osób do ukończenia 26 roku życia. Nie podlegają ubezpieczeniom z tytułu umowy zlecenia. Osoby pobierające stypendium również nie podlegają temu ubezpieczeniu.
Jak przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego?
Zleceniobiorca, który chce być objęty ubezpieczeniem chorobowym, musi złożyć wniosek. Wniosek ten jest pisemny. Należy przekazać go swojemu zleceniodawcy. Zleceniodawca dokonuje zgłoszenia do ZUS. Termin na zgłoszenie to 7 dni od powstania obowiązku. Warto poprosić o potwierdzenie przyjęcia wniosku. Można to zrobić na kopii dokumentu. Następnie warto sprawdzić w ZUS, czy składka została odprowadzona. Zrób to po 15 dniach od kolejnego miesiąca. W przypadku braku odprowadzenia składek, złóż skargę do ZUS.
Składka na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe ma stałą wysokość. Wynosi 2,45% podstawy wymiaru składek. Podstawa to kwota brutto Twojego wynagrodzenia. Składka jest odprowadzana z Twojego wynagrodzenia brutto. Obowiązek jej odprowadzenia leży po stronie pracodawcy/zleceniodawcy.
Co daje ubezpieczenie chorobowe na umowie zlecenie?
Ubezpieczenie chorobowe zapewnia zleceniobiorcy prawo do świadczeń pieniężnych. Przysługują one w przypadku choroby. Chroni także w sytuacji macierzyństwa. Możesz otrzymać świadczenie, gdy musisz sprawować opiekę nad chorym członkiem rodziny. Ubezpieczenie chroni przed utratą dochodów. Dotyczy to niezdolności do pracy z powodu choroby, ciąży lub porodu.
Główne zasiłki przysługujące przy ubezpieczeniu chorobowym to:
- Zasiłek chorobowy
- Zasiłek macierzyński
- Zasiłek opiekuńczy
Zasiłek chorobowy na umowie zlecenia przysługuje pod warunkiem podlegania ubezpieczeniu chorobowemu.
Zasiłek chorobowy – warunki i wyliczenie
Prawo do zasiłku chorobowego nie przysługuje od razu. Wymaga spełnienia okresu wyczekiwania. Wynosi on 90 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego. Do tego okresu wliczają się poprzednie okresy ubezpieczenia. Warunkiem jest, aby przerwa między nimi nie przekraczała 30 dni. Zasiłek chorobowy można otrzymać po spełnieniu tego okresu wyczekiwania.
Są jednak wyjątki od okresu wyczekiwania. Zasiłek chorobowy może przysługiwać od pierwszego dnia ubezpieczenia. Dotyczy to wybranych sytuacji. Przykłady to wypadki w drodze do pracy. Świadczenie od pierwszego dnia przysługuje też w przypadku ciąży. Absolwenci, ofiary wypadków, posłowie i senatorowie również mogą mieć do tego prawo. Zasiłek opiekuńczy i zasiłek macierzyński przysługują bez okresu wyczekiwania.
Jak długo można pobierać zasiłek chorobowy?
Okres korzystania z zasiłku chorobowego na umowie zlecenie jest ograniczony. Wynosi maksymalnie 182 dni w roku. W przypadku ciąży lub gruźlicy limit ten wynosi 270 dni.
Jak obliczyć podstawę wymiaru zasiłku chorobowego?
Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego jest kluczowa. Ustala się ją na podstawie przychodu. Chodzi o przeciętny miesięczny przychód. Bierze się pod uwagę ostatnie 12 miesięcy kalendarzowych. Dotyczy to miesięcy poprzedzających miesiąc niezdolności do pracy. Jeśli okres ubezpieczenia jest krótszy, bierze się średnią z pełnych miesięcy ubezpieczenia.
Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe ma limit. Jest ograniczona w skali miesiąca. Limit wynosi 250% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. W 2018 roku kwota limitu wynosiła 11 107,50 zł. W 2019 roku prognoza wynosiła 11 912,50 zł. W 2023 roku minimalna podstawa chorobowego wynosiła 3011,52 zł od stycznia do czerwca. Od lipca do grudnia było to 3106,44 zł.
Zasiłek chorobowy nie ma ustalonej minimalnej podstawy wymiaru dla zleceniobiorców. Oblicza się go od faktycznej podstawy uzyskanej z przychodu. Zasiłek wypłacany jest w kwocie brutto. Nie pomniejsza się go o zaliczkę na podatek. Podatek od zasiłku nie nalicza się. Zasiłek jest dla zleceniobiorcy przychodem z innych źródeł. Zasiłek chorobowy na umowie zlecenia nie podlega ozusowaniu. Podlega jedynie opodatkowaniu. Nie podlega też zwolnieniu podatkowego „Zerowy PIT dla młodych”.
Ile wynosi zasiłek chorobowy?
Wysokość zasiłku chorobowego zależy od sytuacji. Zazwyczaj wynosi 80% podstawy wymiaru. W niektórych przypadkach przysługuje 100%. Dotyczy to chorób w ciąży. Pełne świadczenie przysługuje też przy chorobach zawodowych. Wypadki przy pracy również uprawniają do 100% świadczenia. W szpitalu zasiłek wynosi 70% podstawy. W 2023 roku miesięczny zasiłek to 80% wynagrodzenia. Zasiłek wypłacany jest za każdy dzień niezdolności do pracy. Obejmuje również dni wolne od pracy.
Kto wypłaca zasiłek chorobowy?
Zasiłek chorobowy na umowie zlecenia wypłaca ZUS. Zleceniodawca może wypłacać zasiłek tylko w określonych przypadkach. Zleceniodawca wykazuje zasiłek na formularzu ZUS RSA. Używa do tego kodu 313.
Ubezpieczenie chorobowe po ustaniu umowy zlecenia
Prawo do zasiłku nie kończy się automatycznie po rozwiązaniu umowy. Może być zachowane pod pewnymi warunkami. Choroba musi trwać co najmniej 30 dni. Musi rozpocząć się nie później niż 14 dni od końca ubezpieczenia. Są wyjątki od tej zasady. Dotyczą one chorób zakaźnych. Dłuższe choroby również mogą stanowić wyjątek. W przypadku braku ubezpieczenia chorobowego przez 12 miesięcy, podstawa wymiaru zasiłku jest inna. Ustala się ją na podstawie pełnych miesięcy ubezpieczenia.
Konsekwencje braku ubezpieczenia chorobowego
Nieodprowadzanie składek chorobowych ma poważne konsekwencje. Skutkuje brakiem prawa do zasiłku. Nie masz wtedy prawa do płatnego zwolnienia lekarskiego. W przypadku nieodprowadzania składek chorobowych, zleceniobiorca nie ma prawa do świadczeń chorobowych.
Podstawy prawne ubezpieczenia chorobowego
Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym reguluje ustawa. Jest to Ustawa z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Zasiłki pieniężne z ubezpieczenia chorobowego reguluje odrębna ustawa. To Ustawa z dnia 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia chorobowego. Kwestie podatkowe reguluje Ustawa z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.
„Składki na ubezpieczenie chorobowe zleceniobiorcy mogą być w niektórych sytuacjach odprowadzane obowiązkowo.”
„Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe jest ograniczona w skali miesiąca do kwoty 250% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego.”
„Ubezpieczenie chorobowe, mimo że obejmuje przychody z umowy zlecenia, ma wówczas charakter obowiązkowy.”
Praktyczne wskazówki
Warto rozważyć przystąpienie do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Zapewni Ci to prawo do zasiłku w razie choroby. Przed złożeniem wniosku o zasiłek chorobowy, sprawdź historię ubezpieczenia. Upewnij się, że od 12 miesięcy odprowadzano składki na ubezpieczenie chorobowe. Zwracaj uwagę na okresy przerw w ubezpieczeniu. Mogą one wpłynąć na podstawę wymiaru świadczenia. Skorzystaj z kalkulatorów składek i świadczeń ZUS. Pomogą Ci oszacować wysokość przyszłych świadczeń.
Dodatkowe sugestie:
- Sprawdź przepisy prawne dotyczące ubezpieczenia chorobowego zleceniobiorców.
- Analizuj sytuacje związane z zawarciem umowy z własnym pracodawcą.
- Zapoznaj się z limitami podstawy wymiaru składek.
- Zwróć uwagę na różnice między obowiązkowym i dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym.
- Złożyć pisemny wniosek o objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym.
- Poprosić o potwierdzenie przyjęcia wniosku na kopii.
- Sprawdzić w ZUS czy składka została odprowadzona po 15 dniach od kolejnego miesiąca.
- Złożyć skargę do ZUS w przypadku braku odprowadzenia składek.
Ubezpieczenie chorobowe a różne tytuły do ubezpieczeń
Sytuacja ubezpieczeniowa zleceniobiorcy może się skomplikować. Dzieje się tak, gdy nie jest to jedyny tytuł do ubezpieczeń. Przy zawarciu wielu umów zlecenia, zasady ubezpieczeń ulegają zmianom. Zależą one od osiągniętego wynagrodzenia. Obowiązek ubezpieczenia emerytalnego i rentowego obejmuje wszystkie umowy. Dotyczy to umów, które nie przekraczają minimalnego wynagrodzenia. Każdą kolejna umowa powyżej tego progu podlega ubezpieczeniu dobrowolnemu.
Ubezpieczenie chorobowe można zawrzeć dobrowolnie. Jest ono jednak wyłączone w pewnych przypadkach. Dzieje się tak, jeśli zleceniobiorca osiąga ze stosunku pracy co najmniej minimalne wynagrodzenie. Wyłączenie z ubezpieczenia następuje niezależnie od woli ubezpieczonego.
W przypadku zawarcia umowy z własnym pracodawcą, zasady są inne. Składki na ubezpieczenia społeczne są sumowane. Są oskładkowane łącznie na zasadach dla pracowników. Ubezpieczenie chorobowe, mimo że obejmuje przychody z umowy zlecenia, ma wówczas charakter obowiązkowy.
Dokumenty i formalności
Do wypłaty zasiłku chorobowego na umowie zlecenie potrzebne są dokumenty. Należy złożyć formularz ZUS Z-3a. Płatnik (zleceniodawca) wykazuje chorobę na formularzu ZUS RSA. Do zgłoszeń i wyrejestrowań używa się formularza ZUS ZWUA.
Ważne jest, aby ubezpieczony wiedział, od kiedy obowiązuje go ubezpieczenie chorobowe. Zgłoszenie do ubezpieczenia chorobowego dokonuje zleceniodawca. Ma na to 7 dni od powstania obowiązku.
Kiedy ustaje ubezpieczenie chorobowe?
Ubezpieczenie chorobowe może wygasnąć. Może to nastąpić na wniosek zleceniobiorcy. Może też wygasnąć z mocy prawa. Dzieje się tak na przykład z powodu wygaśnięcia umowy zlecenia. Po ustaniu ubezpieczenia chorobowego prawo do zasiłku wygasa po 14 dniach. Są wyjątki dla chorób zakaźnych lub dłuższych chorób.
Czy rozwiązanie umowy zlecenia w trakcie L4 jest możliwe?
Tak, rozwiązanie umowy zlecenia w trakcie L4 jest możliwe. Nie obowiązują przepisy prawa pracy w tym zakresie. Umowa zlecenie podlega Kodeksowi cywilnemu.
Podsumowanie zasad
Ubezpieczenie chorobowe na umowie zlecenie jest dobrowolne. Wyjątkiem jest umowa zlecenia zawarta z własnym pracodawcą. Przystąpienie wymaga złożenia wniosku do zleceniodawcy. Składka wynosi 2,45% wynagrodzenia brutto. Prawo do zasiłku chorobowego nabywa się po 90 dniach ubezpieczenia. Zasiłki macierzyński i opiekuńczy przysługują od pierwszego dnia. Wysokość zasiłku to 80% lub 100% podstawy wymiaru. Zasiłek wypłaca głównie ZUS. Nieodprowadzanie składek oznacza brak prawa do świadczeń.