Odszkodowania i świadczenia ubezpieczeniowe a podatek dochodowy i VAT – praktyczny przewodnik

Otrzymanie odszkodowania lub świadczenia z polisy ubezpieczeniowej może budzić pytania o obowiązki podatkowe. W polskim prawie podatkowym, kwestia ta jest złożona. Zależy od źródła, charakteru i celu otrzymanej kwoty. Wyjaśniamy, kiedy zapłacisz podatek, a kiedy skorzystasz ze zwolnienia.

Kiedy odszkodowanie jest przychodem podatkowym?

Odszkodowanie co do zasady ma na celu wyrównanie poniesionej szkody. Nie stanowi ono zwrotu wydatku. W polskim systemie podatkowym kwestię tę regulują ustawy o PIT i CIT. Nie każde odszkodowanie stanowi przychód podlegający opodatkowaniu. Kluczowe znaczenie ma jego charakter i źródło. Ważny jest także cel, na jaki zostało przyznane. Odszkodowania stają się przychodem podatkowym w momencie ich otrzymania. Przychód powstaje z chwilą faktycznego otrzymania zapłaty. Zgodnie z kasową metodą rozpoznawania przychodu, liczy się dzień wpływu pieniędzy.

Odszkodowania związane z działalnością gospodarczą

Odszkodowania za szkody związane z działalnością gospodarczą stanowią przychód. Podlegają one opodatkowaniu. Dodaje się je do przychodów w dniu otrzymania. Wynika to z art. 14 ust. 2 pkt 12 ustawy PIT. W przypadku szkody majątkowej w firmie, odszkodowanie jest przychodem z tej działalności. Przykład: odszkodowanie za uszkodzony sprzęt firmowy. Organy podatkowe uznają odszkodowanie za pokrycie szkody za realizację umowy ubezpieczenia. Otrzymane odszkodowanie wyrównuje poniesiony koszt, nie jest zwrotem wydatku.

Odszkodowania za szkody w środkach trwałych

Kwoty odszkodowań za szkody w środku trwałym mogą być zwolnione od podatku. Warunek to wydatkowanie ich na remont lub zakup środka trwałego. Dotyczy to środków trwałych innych niż samochody osobowe. Zwolnienie stosuje się, gdy środki przeznaczono na remont, zakup lub wytworzenie środka trwałego. Odszkodowania za szkody w samochodzie osobowym nie korzystają ze zwolnienia. Dotyczy to sytuacji, gdy odszkodowanie jest na bieżące potrzeby firmy. W przypadku szkody w samochodzie używanym na cele mieszane, odszkodowanie jest przychodem. Koszty jego naprawy mogą być ograniczone do 75%. Przykład: odszkodowanie 10 000 zł za naprawę samochodu. Jest to przychód. Koszty naprawy mogą wynieść 7500 zł (75%).

Odszkodowania za utracone korzyści i odsetki

Odszkodowania za utracone korzyści mogą podlegać opodatkowaniu. Zwłaszcza dotyczy to utraconych zarobków. Odsetki od odszkodowania podlegają opodatkowaniu. Dotyczy to odsetek za opóźnienie. Odsetki za nieterminową zapłatę nie są zwolnione z PIT. Nie mają statusu odsetek od odszkodowań majątkowych.

Świadczenia z polis ubezpieczeniowych a PIT – co warto wiedzieć?

Kwoty otrzymane z ubezpieczeń majątkowych i osobowych są wolne od podatku dochodowego. Jest to ogólna zasada. Wynika to z art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT. Dochody korzystające ze zwolnienia nie wykazuje się w zeznaniu rocznym.

Polisy na życie i z elementem inwestycyjnym

Ubezpieczenia na życie zwykle nie wymagają zapłaty podatku. Dotyczy to świadczeń obejmujących ochronę życia i zdrowia. Zwolnienie nie dotyczy świadczeń z ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym (UFK). Inwestycyjna polisa na życie podlega opodatkowaniu. Wypłacane oszczędności na koniec umowy podlegają 19% podatkowi od zysków kapitałowych (podatek Belki). W przypadku polis oszczędnościowych, od wypracowanego zysku zapłacisz podatek Belki. Płatność następuje przy wypłacie. Wypłata z polisy na życie i dożycie, niezwiązana z funduszami kapitałowymi, jest zwolniona z podatku dochodowego. Potwierdziła to Krajowa Informacja Skarbowa (KIS). Wypłata świadczenia z polisy jest odrębną kwestią od spadków i darowizn. Pieniądze z ubezpieczenia nie są częścią spadku. Nie ma konieczności postępowania spadkowego. Możesz wskazać dowolną osobę uprawnioną do środków. Nie musi być ona spokrewniona.

Ubezpieczenia grupowe opłacane przez pracodawcę

Składki na ubezpieczenie opłacane przez pracodawcę mogą stanowić przychód pracownika. Dzieje się tak, gdy są wypłacane na rzecz pracownika. Musi on być uprawniony do świadczeń z polisy. Od składki grupowej polisy ubezpieczeniowej opłacanej przez pracodawcę trzeba zapłacić podatek dochodowy i składki ZUS. Potwierdza to wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 08.07.2014 r. Składki opłacane za pracownika stanowią jego przychód. Dzieje się tak od momentu, gdy pracownik staje się właścicielem lub uprawnionym do świadczeń. W okresie pierwszych 5 lat, gdy pracodawca jest dysponentem, składki nie są przychodem pracownika. Po upływie 5 lat, gdy pracownik przejmuje prawa z polisy, składki stają się przychodem pracownika.

Odszkodowania z ubezpieczenia OC

Odszkodowania z OC nie podlegają opodatkowaniu dla osoby fizycznej. Zgodnie z interpretacją KIS z 15.09.2020 r., odszkodowania z OC sprawcy wypadku drogowego korzystają ze zwolnienia. Odszkodowanie z ubezpieczenia OC stanowi przychód z innych źródeł. Korzysta ze zwolnienia, jeśli nie dotyczy składników majątku firmowego. W przypadku szkody w leasingowanym pojeździe odszkodowanie nie jest przychodem leasingobiorcy. Dotyczy to wypłaty bezgotówkowej do serwisu.