Pełnoletność zmienia status prawny dziecka. Rodzice często zastanawiają się, co z jego ubezpieczeniem. Wyjaśniamy zasady dotyczące ubezpieczenia zdrowotnego, samochodowego i mienia dla dorosłych dzieci.
Pełnoletność a status ubezpieczeniowy
Po ukończeniu 18 lat dziecko staje się dorosłą osobą. Zyskuje pełną zdolność prawną. Może samodzielnie podejmować decyzje. Dotyczy to także spraw związanych z ubezpieczeniem.
Rodzice mogą jednak nadal chcieć ubezpieczyć swoje pełnoletnie dzieci. Powody bywają różne. Może chodzić o ubezpieczenie zdrowotne. Może dotyczyć ubezpieczenia samochodu. Ważne jest zrozumienie obowiązujących przepisów.
Choć rodzice mogą opłacać ubezpieczenie, decyzja ostatecznie należy do dorosłego dziecka.
Ubezpieczenie zdrowotne pełnoletniego dziecka
Ubezpieczenie zdrowotne zapewnia dostęp do opieki medycznej. Publiczna opieka zdrowotna jest finansowana ze środków NFZ. Prawo do świadczeń mają osoby ubezpieczone. Obejmuje to również członków rodziny osoby ubezpieczonej. Konstytucja gwarantuje prawo do ochrony zdrowia. Prawo do bezpłatnych świadczeń nie jest jednak zawsze dostępne dla każdego.
Kto jest członkiem rodziny dla celów ubezpieczenia zdrowotnego?
Definicję członka rodziny określa ustawa. To ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej. Obejmuje ona dzieci własne. Dotyczy też dzieci męża lub żony. Wliczają się dzieci przysposobione. Członkiem rodziny jest też wnuk. Dziecko obce pod opieką wlicza się do tej grupy. Dziecko obce w rodzinie zastępczej także. Rodzice i dziadkowie to członkowie rodziny. Muszą pozostać we wspólnym gospodarstwie domowym z ubezpieczonym.
Nie każda spokrewniona osoba może być zgłoszona. Decydują o tym przepisy prawne. Stopień pokrewieństwa nie jest jedynym kryterium.
„W świetle art. 5 pkt 3 ustawy członek rodziny to: dziecko własne, dziecko męża albo żony, dziecko przysposobione, wnuk, dziecko obce, dla którego ustanowiono opiekę, dziecko obce w ramach rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka, – do ukończenia 18 lat, a w przypadku dalszej nauki – do 26 lat, jeżeli posiada orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności”
Do kiedy dziecko może korzystać z ubezpieczenia rodzica?
Dziecko może być objęte ubezpieczeniem zdrowotnym rodzica. Zazwyczaj dzieje się tak do ukończenia 18 roku życia. Okres ten może zostać przedłużony. Dotyczy to dzieci uczących się. Mogą pozostać na ubezpieczeniu rodzinnym do 26 roku życia. Pełnoletnie dziecko jest ubezpieczone do 26 roku życia. Warunkiem jest brak własnego ubezpieczenia. Nie może opłacać własnego ubezpieczenia. Status studenta lub doktoranta pozwala na to. Dzieci z niepełnosprawnością mają inne zasady. Mogą być objęte ubezpieczeniem bez ograniczeń wiekowych. Wymaga to dostarczenia odpowiednich dokumentów. Znaczny stopień niepełnosprawności daje takie prawo. Umiarkowany lub lekki stopień niepełnosprawności go nie daje.
Po 26 roku życia dziecko musi samodzielnie opłacać ubezpieczenie. Chyba że posiada orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności.
Kiedy ubezpieczenie zdrowotne dziecka wygasa?
Dziecko traci ubezpieczenie zdrowotne w kilku sytuacjach. Jedną z nich jest ukończenie 18 lat. Dotyczy to dzieci, które nie kontynuują nauki. Ukończenie nauki przed 26 rokiem życia to kolejna przyczyna. Zmiana statusu ubezpieczenia rodzica wpływa na dziecko. Podjęcie przez dziecko pracy oznacza utratę ubezpieczenia. Wyjazd dziecka za granicę może to spowodować. Zmiana statusu zawodowego rodzica także. Prawo do świadczeń wygasa po 30 dniach. Liczy się od utraty tytułu do ubezpieczenia. Są wyjątki dla studentów i uczniów. Dotyczy to też emerytów i rencistów. Osoby ubiegające się o emeryturę/rentę również. Prawo do świadczeń opieki zdrowotnej wygasa. Dzieje się to po kilku miesiącach. Chodzi o zakończenie nauki lub pracy.
Jak zgłosić lub wyrejestrować pełnoletnie dziecko w ZUS?
Zgłoszenie dziecka do ubezpieczenia zdrowotnego jest proste. Rodzic zgłasza dziecko. Używa formularza ZUS ZCNA. Zgłoszenie do ubezpieczenia zdrowotnego składa się w ZUS. Można to zrobić osobiście. Można też online przez PUE ZUS. Obowiązek zgłoszenia trwa siedem dni. Liczy się od zaistnienia potrzeby. Na przykład, gdy dziecko ukończy 18 lat. Albo gdy utraciło inny tytuł do ubezpieczenia. Rodzic powinien zgłosić dziecko niezwłocznie. Robi to po podjęciu decyzji. Zgłoszenie dziecka można dokonać. Służy do tego pracodawca rodzica. Może to być urzędnik. Można osobiście w ZUS. Dostępna jest opcja online. Rodzic może zgłosić dziecko. Potrzebuje numeru PESEL dziecka.
Wyrejestrowanie dziecka wymaga złożenia formularza. To również formularz ZUS ZCNA. Składa się go w ZUS. Można też online przez PUE ZUS. Wyrejestrowanie jest konieczne. Dziecko ukończyło 26 lat. Chyba że ma orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności. Dziecko przestało się uczyć. Zostało zgłoszone do ubezpieczenia z innego tytułu.
- Zgłoś członków rodziny w terminie 7 dni.
- Korzystaj z platformy PUE/eZUS do zgłoszeń.
- Pamiętaj o wyrejestrowaniu, gdy status dziecka się zmieni.
Ubezpieczenie studenta i doktoranta
Studenci i doktoranci mają szczególne zasady. Student do 26 roku życia powinien być ubezpieczony. Dzieje się to z tytułu nauki. Chyba że jest zgłoszony jako członek rodziny. Składka na ubezpieczenie opłacana jest przez płatnika. Płatnikiem może być uczelnia. Może być pracodawca. Może być urząd pracy. Zgłoszenie studenta do ubezpieczenia możliwe jest przez uczelnię. Mogą to zrobić rodzice. Może to zrobić pracodawca. Ubezpieczenie doktorantów zgłasza uczelnia. Wymaga to pisemnego wniosku doktoranta. Studenci mogą korzystać z bezpłatnego ubezpieczenia. Warunkiem jest status studenta. Nie mogą podejmować płatnej pracy. Prawo do świadczeń wygasa. Dzieje się to po zakończeniu nauki. Wygasa też po skreśleniu z listy studentów. Kończy się po ukończeniu 26 lat. Wygasa po uzyskaniu własnego ubezpieczenia. Prawo do świadczeń opieki zdrowotnej wygasa. Dzieje się to po kilku miesiącach od zakończenia nauki.
Co jeśli dziecko nie spełnia warunków ubezpieczenia rodzica?
Dorosłe dziecko, które nie spełnia warunków, ma opcje. Może zarejestrować się w urzędzie pracy. Musi spełniać kryteria dla bezrobotnych. Rejestracja daje prawo do ubezpieczenia. Kryterium dochodowe dla osoby samotnie gospodarującej to 701 zł. Dla osoby w rodzinie to 528 zł. Zmiany dla bezrobotnych obejmują nowe zasady. Dotyczą wypłat zasiłków. Dotyczą staży i bonów na zasiedlenie.
Istnieje też możliwość ubezpieczenia dobrowolnego. Umowę zawiera się w NFZ. Dobrowolne ubezpieczenie wymaga opłacania składek. Prawo do świadczeń ma się od daty zawarcia umowy. Obcokrajowcy spoza UE mogą ubezpieczyć się dobrowolnie. Muszą opłacać składki. Chyba że mają Kartę Polaka. Albo zaświadczenie o polskim pochodzeniu.
Inną opcją jest prywatne ubezpieczenie zdrowotne. Można je wykupić w prywatnej firmie. Dla siebie i dla dorosłego dziecka. Dodatkowe prywatne ubezpieczenie zapewnia szybszy dostęp. Dotyczy to usług medycznych. Kosztuje od kilkudziesięciu złotych. Może kosztować do kilkuset złotych miesięcznie. Pakiety prywatne nie zawsze obejmują wszystko. Na przykład, przyjazd karetki może nie być w pakiecie.
Specjalne przypadki – ubezpieczenie dziecka z niepełnosprawnością
Dzieci z niepełnosprawnością mają szczególne prawa. Mogą być objęte ubezpieczeniem zdrowotnym. Nie ma tu ograniczeń wiekowych. Wymaga to dostarczenia odpowiednich dokumentów. Chodzi o orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności. Znaczny stopień niepełnosprawności pozwala na ubezpieczenie. Dziecko może być członkiem rodziny ubezpieczonego. Dotyczy to nawet, gdy się nie uczy. Umiarkowany lub lekki stopień niepełnosprawności nie daje takiego prawa.
Inne rodzaje ubezpieczeń dla pełnoletnich dzieci
Ubezpieczenie zdrowotne nie jest jedyną kwestią. Rodzice mogą rozważać inne polisy. Dotyczy to ubezpieczenia samochodu. Obejmuje ubezpieczenie mienia.
Ubezpieczenie samochodu
Jeśli pełnoletnie dziecko posiada własny samochód, musi go ubezpieczyć. Ubezpieczenie OC jest obowiązkowe. Można je dodać do polisy rodziców. Dziecko staje się wtedy dodatkowym kierowcą. Może to wpłynąć na wysokość składki. Warto porównać różne oferty. Czasem korzystniejsze jest wykupienie oddzielnej polisy.
Ubezpieczenie mienia
Dzieci posiadające wartościowe przedmioty mogą potrzebować ubezpieczenia mienia. Dotyczy to sprzętu elektronicznego. Obejmuje cenną biżuterię. Polisa może chronić przed kradzieżą. Może obejmować zniszczenie przedmiotów. Warto porozmawiać z dzieckiem o wartości jego rzeczy. Można rozważyć doubezpieczenie w ramach polisy rodziców. Albo wykupić oddzielną polisę.
Rozmowa i odpowiedzialność – rola rodziców i dzieci
Pełnoletność oznacza większą odpowiedzialność. Dotyczy to także spraw finansowych. Ubezpieczenie to ważny element budżetu. Rodzice powinni prowadzić szczere rozmowy z dziećmi. Tematem powinno być ubezpieczenie. Warto omówić różne opcje. Pokaż dziecku, dlaczego ubezpieczenie jest ważne. Wyjaśnij konsekwencje jego braku.
Ostateczna decyzja o ubezpieczeniu należy do pełnoletnich dzieci. Rodzice mogą wspierać. Mogą pomóc w znalezieniu informacji. Mogą zachęcić do podjęcia pracy. Praca daje dostęp do ubezpieczenia grupowego. Pełnoletnie dziecko powinno być świadome swoich praw. Powinno znać swoje obowiązki ubezpieczeniowe.
- Prowadź otwartą rozmowę o ubezpieczeniu.
- Rozważcie różne opcje dopasowane do sytuacji dziecka.
- Zachęcaj dziecko do przejęcia odpowiedzialności za swoje ubezpieczenie.
Najczęściej zadawane pytania
Do kiedy dziecko może być na ubezpieczeniu zdrowotnym rodzica?
Dziecko może być ubezpieczone przez rodzica do 18 roku życia. Okres ten przedłuża się do 26 roku życia. Dotyczy to dzieci, które kontynuują naukę. Dzieci z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności mogą być ubezpieczone bez limitu wieku.
Jak zgłosić pełnoletnie dziecko do ubezpieczenia zdrowotnego?
Zgłoszenie następuje na formularzu ZUS ZCNA. Składa go rodzic jako osoba ubezpieczona. Zgłoszenia dokonuje się w ZUS. Można to zrobić osobiście lub online przez PUE ZUS. Należy to zrobić w ciągu 7 dni od zaistnienia okoliczności.
Czy pełnoletnie dziecko bez pracy ma ubezpieczenie zdrowotne?
Jeśli dziecko nie pracuje i nie uczy się, traci status ubezpieczonego przez rodzica. Może zarejestrować się jako bezrobotne w urzędzie pracy. Jeśli spełnia kryteria dochodowe, uzyska ubezpieczenie. Inną opcją jest ubezpieczenie dobrowolne w NFZ lub prywatne.
Czy emeryt może ubezpieczyć dorosłe dziecko?
Tak, emeryt będący osobą ubezpieczoną może zgłosić dorosłe dziecko. Muszą być spełnione warunki dla członka rodziny. Dziecko musi mieścić się w limitach wieku (do 26 lat dla uczących się) lub posiadać orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności.