Ubezpieczenie społeczne rolników prowadzi Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS). Zapewnia ono wsparcie w razie choroby, wypadku czy na emeryturze. Wyjaśniamy, kto musi być ubezpieczony i jakie warunki trzeba spełnić. Dowiesz się też, jak ubezpieczyć domownika i jakie dokumenty są potrzebne.
Kto może ubezpieczyć się w KRUS?
KRUS odpowiada za ubezpieczenie społeczne rolników w Polsce. Ubezpieczenie w KRUS jest dedykowane przede wszystkim rolnikom. Jest ono obowiązkowe dla rolników prowadzących gospodarstwa domowe. Podstawowa grupa objęta ubezpieczeniem w KRUS to rolnicy prowadzący gospodarstwo. Musi ono mieć powierzchnię co najmniej 1 ha przeliczeniowego. W przypadku gdy obszar nieruchomości jest mniejszy niż 1 ha, ubezpieczenie może być dobrowolne. Wymaga to wniosku zainteresowanej osoby.
Ubezpieczenie w KRUS ma charakter subsydiarny. Dana osoba może zostać nim objęta tylko, gdy nie podlega innemu ubezpieczeniu. Sąd Najwyższy stwierdził, że system powszechnego ubezpieczenia społecznego ma pierwszeństwo. Ma je przed systemem ubezpieczenia rolników.
Definicja i warunki ubezpieczenia domownika
Domownik to osoba bliska rolnikowi. Musi ona ukończyć 16 lat. Pozostaje z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie. Może też zamieszkiwać na jego terenie lub w bliskim sąsiedztwie. Domownik pracuje stale w gospodarstwie rolnym. Nie jest związana z rolnikiem stosunkiem pracy. Nie podlega innemu ubezpieczeniu społecznemu. Nie ma ustalonego prawa do emerytury, renty lub świadczeń społecznych.
Osoby bliskie rolnikowi mają więzi osobiste. Są to więzi rodzinne lub quasi rodzinne. Wyjaśniają one wykonywanie pracy na jego rachunek bez wynagrodzenia. Za osoby bliskie uznaje się członków najbliższej rodziny. Obejmuje to zstępnych, ich współmałżonków, wstępnych, rodzeństwo. Dotyczy też innych członków rodziny lub powinowatych. Muszą oni prowadzić wspólne gospodarstwo. Ubezpieczenie domownika jest obowiązkowe. Warunek: gospodarstwo przekracza 1 ha przeliczeniowy.
„Podczas mojego majowego dyżuru telefonicznego najczęściej zadawane przez Czytelników dotyczyły ich dorosłych dzieci, a szczególnie zasad podlegania ich ubezpieczeniu w KRUS jako domowników.”
Artykuł wyjaśnia, kto i kiedy powinien podlegać ubezpieczeniu jako domownik w KRUS. Pytania dotyczą ubezpieczenia dzieci, wnuków, synów powyżej 18 lat, konkubin. Dotyczą osób, które mieszkają i pracują w gospodarstwie. Zgodnie z przepisami, ubezpieczenie obejmuje osoby zamieszkujące wspólne gospodarstwo domowe. Osoby te muszą pracować w gospodarstwie.
Czy córka ucząca się i pomagająca w gospodarstwie musi być ubezpieczona w KRUS?
Córka może zostać objęta ubezpieczeniem w KRUS jako domownik. Musi ukończyć 16 lat. Powinna mieszkać z rolnikiem. Musi pracować w gospodarstwie. Nie może być związana stosunkiem pracy. Ubezpieczenie domownika jest obowiązkowe, gdy gospodarstwo przekracza 1 ha przeliczeniowy. Nawet jeśli córka planuje przyszłość poza rolnictwem, obowiązek ubezpieczenia może istnieć. Zależy to od spełnienia definicji domownika.
Wymagane dokumenty i procedura zgłoszenia
Aby uzyskać ubezpieczenie konieczne jest zgromadzenie odpowiednich dokumentów. KRUS wymaga dokumentów potwierdzających tożsamość. Wymaga też dokumentów potwierdzających posiadanie mienia. Potrzebny jest status ubezpieczonego. Należy wypełnić wniosek. Dokumenty tożsamości mogą obejmować dowód osobisty, paszport. Może to być też legitymacja emeryta lub rencisty.
Dokumenty potwierdzające prawo do ubezpieczenia to m.in. zaświadczenie z urzędu gminy. Potwierdza ono powierzchnię użytków rolnych. Może to być akt notarialny. Umowa dzierżawy jest też akceptowana. Odpis aktu małżeństwa jest potrzebny przy ubezpieczeniu małżonka. Należy przedstawić zaświadczenia o okresach ubezpieczenia w ZUS. Można też pokazać dokumenty o pobieraniu zasiłku dla bezrobotnych. Przy wniosku mogą być wymagane oświadczenia o nieruchomościach. Potrzebna bywa historia ubezpieczeniowa.
Zgłoszenie do KRUS-u musi nastąpić w ciągu 14 dni. Liczy się od nabycia gruntów rolnych. Dotyczy to sytuacji, gdy powierzchnia przekracza 1 ha. Ten termin obowiązuje też dla domownika. Zgłoszenie wymaga wypełnienia formularza KRUS UD-2. Jest on dostępny w jednostkach KRUS. Znajdziesz go też na stronie internetowej. Wnioski można składać osobiście. Można wysłać listem poleconym. Dostępna jest też opcja elektroniczna przez portal e-PUAP.
Decyzja administracyjna wydawana jest w terminie 30 dni. Czas liczy się od otrzymania kompletu dokumentów. Opóźnienia w zgłoszeniu mogą skutkować lukami w ubezpieczeniu. W razie wypadku lub choroby może to pozbawić prawa do świadczeń. W sprawach urzędowych należy korzystać wyłącznie z oficjalnej strony https://www.gov.pl/web/krus.
- Uzupełnij brakujące dokumenty w ciągu 7 dni.
- Korzystaj z oficjalnej strony urzędowej KRUS.
- Terminowo zgłaszaj się do ubezpieczenia.
- Dokładnie wypełniaj formularz KRUS UD-2.
Uwaga! Strona krus.info.pl nie jest oficjalną witryną KRUS. Informacje tam mają charakter orientacyjny. Nie mogą stanowić podstawy do roszczeń. Dane na stronie mogą być nieaktualne. Oficjalny serwis to krus.gov.pl.
Wysokość i terminy płatności składek KRUS w 2025 roku
Składka na ubezpieczenie KRUS jest zatwierdzana cztery razy do roku. Robi to KRUS. Składka opłacana jest raz na kwartał. Jej wysokość zależy od rodzaju ubezpieczenia. Zależy też od wielkości gospodarstwa.
W III kwartale 2025 roku składka na ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie wynosi 78 zł miesięcznie. Kwartalnie to 234 zł. Wysokość składki za ubezpieczenie emerytalno-rentowe to 10% od emerytury podstawowej. Wynosi 160 zł miesięcznie. Kwartalnie to 480 zł. Emerytura podstawowa w 2025 roku wynosi 1 602,86 zł. Składka kwartalna za ubezpieczenie podstawowe wynosi 714 zł. W przypadku ubezpieczenia na wniosek w zakresie ograniczonym, składka miesięczna wynosi 26 zł. Dotyczy to III kwartału 2025 roku. Kwartalnie to 78 zł.
Dodatkowa składka emerytalno-rentowa dotyczy gospodarstw powyżej 50 ha użytków rolnych. Wynosi od 192 zł do 769 zł. Zależy od powierzchni gospodarstwa. Dla osób prowadzących dodatkową działalność gospodarczą, składki są podwajane. Ustawowe terminy uregulowania składek to:
- I kwartał do 31 stycznia
- II kwartał do 30 kwietnia
- III kwartał do 31 lipca
- IV kwartał do 31 października
Dane o składkach na lata 2020-2025 są dostępne. Znajdują się na oficjalnej stronie KRUS.
Ile wynosi składka KRUS w III kwartale 2025 roku?
W III kwartale 2025 roku składka na ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie wynosi 78 zł miesięcznie (234 zł kwartalnie). Składka emerytalno-rentowa to 160 zł miesięcznie (480 zł kwartalnie). Podstawowa składka kwartalna wynosi 714 zł.
Przejście z ZUS na KRUS i łączenie ubezpieczeń
Ubezpieczenie w KRUS ma charakter subsydiarny. Dana osoba może zostać nim objęta tylko, gdy nie podlega innemu ubezpieczeniu. Sąd Najwyższy stwierdził, że system powszechnego ubezpieczenia społecznego ma pierwszeństwo. Ma je przed systemem ubezpieczenia rolników. Sama okoliczność nabycia nieruchomości rolnej nie jest wystarczającą przesłanką. Nie wystarczy do podlegania ubezpieczeniu KRUS.
Osoba wykonująca inną niż rolnicza pracę zarobkową. Jest ubezpieczona z tego tytułu. Z ustawowej definicji nie spełnia warunków. Nie spełnia ich do objęcia obowiązkowym ubezpieczeniem rolniczym. Tak wyjaśnił Sąd Apelacyjny w Szczecinie. Podstawowym warunkiem objęcia ubezpieczeniem KRUS żony i córki (jako domowników) jest brak ubezpieczenia w ZUS z innego tytułu.
Osoba ubezpieczona w KRUS może podjąć zatrudnienie. Podstawą są umowy cywilnoprawne. Warunek: nieprzekroczenie minimalnego wynagrodzenia za pracę. Dotyczy to rozliczeń miesięcznych. Brak ubezpieczenia w ZUS jest konieczny. Dotyczy to dnia nabycia gruntów. Dotyczy też dnia składania wniosku. Składa się go o objęcie ubezpieczeniem rolniczym.
„osoba wykonująca inną niż rolnicza pracę zarobkową i ubezpieczona z tego tytułu, z ustawowej definicji nie spełnia warunków do objęcia obowiązkowym ubezpieczeniem rolniczym”
Korzyści i świadczenia z ubezpieczenia KRUS
Ubezpieczenie społeczne rolników zapewnia ochronę. Dotyczy to przypadku choroby, wypadku, osiągnięcia wieku emerytalnego. Ubezpieczenie w KRUS obejmuje ochronę zdrowotną. Zapewnia dostęp do opieki medycznej i leczenia. Ubezpieczenie w KRUS zabezpiecza w razie niezdolności do pracy. Dotyczy to choroby lub wypadku. Ubezpieczenie emerytalne i rentowe jest częścią ochrony w KRUS.
Ubezpieczenie jako członek rodziny KRUS obejmuje ochronę zdrowotną. Zapewnia ochronę w razie niezdolności do pracy. Obejmuje ochronę emerytalną i rentową. Zapewnia wsparcie w przypadku zdarzeń losowych. Rozszerzenie ubezpieczenia na domowników zapewnia ochronę zdrowia, mienia. Daje wsparcie finansowe. Zapewnia spokój umysłu. Zabezpieczenie finansowe w razie zdarzeń losowych obejmuje płynność finansową. Chroni majątek i zdrowie. Daje spokój ducha. Aby otrzymać emeryturę rolniczą, konieczne jest opłacanie składek. Wymagany okres to co najmniej 25 lat. Od 7 lipca planowane są pierwsze wypłaty renty wdowiej w KRUS.