Rozliczenie składek ZUS przy kilku umowach zlecenia bywa skomplikowane. W 2025 roku obowiązują określone zasady. Wyjaśniamy, jak prawidłowo opłacać składki. Pamiętaj o ważnych progach i wyjątkach.
Czym jest umowa zlecenie?
Umowa zlecenie to popularna forma współpracy w Polsce. Jest to umowa cywilnoprawna. Reguluje ją Kodeks Cywilny. Zleceniobiorca wykonuje określone zadanie dla zleceniodawcy. Ta umowa zapewnia większą elastyczność niż umowa o pracę. Nie tworzy stosunku pracy. Zleceniobiorca nie jest pracownikiem. Zaleca się zawieranie jej na piśmie. Ustna forma jest możliwa, ale mniej bezpieczna. W razie wypowiedzenia zleceniodawca zwraca wydatki. Wypłaca też wynagrodzenie za dotychczasowe czynności.
Czy umowa zlecenie musi być na piśmie?
Umowa zlecenie może być zawarta ustnie. Zalecane jest jednak jej sporządzenie na piśmie. Forma pisemna ułatwia dokumentowanie warunków. Jest ważna dla celów dowodowych.
Minimalna stawka godzinowa w 2025 roku
Wynagrodzenie na umowie zlecenie nie może być niższe od minimalnej stawki godzinowej. Minimalna stawka godzinowa w 2025 roku wynosi 30,50 zł brutto. Zleceniodawca musi dokumentować wywiązanie się z tego obowiązku. Dokumenty potwierdzające liczbę godzin należy przechowywać przez 3 lata.
Podstawowe zasady oskładkowania umowy zlecenia
Od umowy zlecenia istnieje obowiązek naliczania składek ZUS. Dotyczy to ubezpieczeń społecznych. Obejmuje też ubezpieczenie zdrowotne. Obowiązkowe ubezpieczenia to: emerytalne, rentowe, wypadkowe, zdrowotne. Ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne. Zleceniobiorca sam decyduje o przystąpieniu. Nie każda umowa zlecenia oznacza obowiązek płacenia składek ZUS. Podleganie składkom zależy od wielu warunków. Ważna jest wysokość przychodu. Liczą się też inne tytuły do ubezpieczenia. Zgłoszenie do ZUS jest wymagane. Używa się formularzy ZUS ZUA i ZUS ZZA. Zgłoszenie następuje w 7 dni od rozpoczęcia umowy.
Kto jest zwolniony z pełnych składek ZUS?
Studenci i uczniowie do 26 lat nie mają obowiązku opłacania składek ZUS. Dotyczy to składek społecznych i zdrowotnych. Muszą kontynuować naukę. Ubezpieczenie zdrowotne często mają z uczelni lub od rodzica. Emeryci zatrudnieni na umowę zlecenie podlegają składkom społecznym i zdrowotnym. Nie płacą składek na Fundusz Pracy. Ubezpieczenie chorobowe jest dla nich dobrowolne.
- Sprawdź status ubezpieczeniowy zleceniobiorcy.
- Zweryfikuj wiek i status edukacyjny (student/uczeń).
- Określ, czy zleceniobiorca ma inne tytuły do ubezpieczeń.
Kilka umów zlecenia a ZUS w 2025 roku
Rozliczenie składek ZUS komplikuje się przy kilku umowach zlecenia. Kluczowa jest zasada zbiegu tytułów do ubezpieczeń. Przychód z kilku umów zlecenia jest sumowany. Składki społeczne są obowiązkowe do momentu osiągnięcia progu. Tym progiem jest minimalne wynagrodzenie. Minimalne wynagrodzenie w 2025 roku wynosi 4666 zł brutto. Po przekroczeniu tej kwoty z kolejnych umów płaci się tylko składkę zdrowotną. Składka zdrowotna wynosi 9% podstawy wymiaru. Podleganie ubezpieczeniom ZUS zależy od sumy przychodów. Jeśli suma wynagrodzeń ze zleceń przekracza minimalne, kolejne umowy podlegają tylko składce zdrowotnej.
Czy zawsze płacę pełne składki przy kilku zleceniach?
Nie zawsze płacisz pełne składki. Obowiązek pełnego oskładkowania dotyczy sumy przychodów. Trwa do osiągnięcia minimalnego wynagrodzenia (4666 zł w 2025). Powyżej tej kwoty obowiązkowa jest tylko składka zdrowotna z kolejnych umów.
Zbieg tytułów z umową o pracę
Jeśli zleceniobiorca ma też umowę o pracę, zasady są inne. Pracownik zatrudniony na umowie o pracę i zleceniu podlega składkom z obu tytułów. Dotyczy to sytuacji, gdy wynagrodzenie z umowy o pracę jest niższe od najniższej krajowej. Jeśli wynagrodzenie z umowy o pracę wynosi co najmniej minimalne, ze zlecenia płaci się tylko składkę zdrowotną. Składki społeczne i zdrowotne odliczane są od sumy wynagrodzeń. Zawsze z zastrzeżeniem minimalnego wynagrodzenia. Pracownik firmy mający umowę zlecenie u swojego pracodawcy podlega wszystkim składkom jak z umowy o pracę.
Umowa zlecenie a inne formy zatrudnienia/działalności
Zasady oskładkowania zależą od kombinacji tytułów do ubezpieczeń. Umowa zlecenie może łączyć się z działalnością gospodarczą. Może też występować obok umowy o pracę. Każda sytuacja wymaga odrębnej analizy. Zbieg tytułów do ubezpieczeń społecznych wymaga określenia, który tytuł jest obowiązkowy. ZUS pomaga ustalić prawidłowe rozliczenie.
Umowa zlecenie i działalność gospodarcza
W przypadku prowadzenia działalności gospodarczej i umowy zlecenia, obowiązują specyficzne reguły. Minimalna podstawa do oskładkowania działalności to 60% przeciętnego wynagrodzenia. W 2025 roku wynosi to 5203,80 zł. Jeśli przychód z działalności jest niższy, umowa zlecenie może generować obowiązek pełnych składek. Jeśli przychód z działalności jest wystarczający, ze zlecenia płaci się tylko składkę zdrowotną.
Składki ZUS dla zleceniobiorcy w szczególnych przypadkach
Niektórzy zleceniobiorcy mają specjalny status. Wpływa on na obowiązek ubezpieczeniowy. Dotyczy to studentów, emerytów, rencistów. Ważny jest też wiek zleceniobiorcy.
Studenci i uczniowie do 26 lat
Uczniowie lub studenci do 26. roku życia są zwolnieni z oskładkowania. Dotyczy to umów zlecenie. Warunkiem jest kontynuacja nauki. Nie muszą zgłaszać do ZUS żadnych składek społecznych. Ubezpieczenie zdrowotne mają zazwyczaj zapewnione inaczej.
- Zweryfikuj status studenta/ucznia.
- Potwierdź wiek zleceniobiorcy.
- Pamiętaj o zwolnieniu ze składek społecznych do 26. roku życia.
Emeryci i renciści
Emeryt lub rencista z jedną umową zlecenie płaci obowiązkowe składki. Obejmują one składki emerytalne, rentowe, wypadkowe i zdrowotne. Składka chorobowa jest dobrowolna. Nie opłacają składek na Fundusz Pracy ani Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.
Osoby w wieku powyżej 55/60 lat
Składki na Fundusz Pracy i FGŚP nie są opłacane. Dotyczy to osób, które osiągnęły określony wiek. Kobiety po 55 latach i mężczyźni po 60 latach są zwolnieni. Zwolnienie obowiązuje od miesiąca następującego po osiągnięciu tego wieku. Dotyczy to zleceniodawcy opłacającego te składki.
Wysokość składek ZUS i minimalne progi w 2025
Wysokość składek ZUS na umowie zlecenia jest określona procentowo. Składki dzielone są między zleceniobiorcę i zleceniodawcę. Składka emerytalna wynosi 19,52% podstawy wymiaru. Płacona jest po połowie przez obie strony. Składka rentowa to 8%. Zleceniodawca płaci 6,5%, zleceniobiorca 1,5%. Składka wypadkowa waha się od 0,67% do 3,86%. Zależy od branży. Opłaca ją zleceniodawca. Składka chorobowa jest dobrowolna. Wynosi 2,45% i opłaca ją zleceniobiorca. Składka zdrowotna to 9%. Płaci ją zleceniobiorca. Składki na Fundusz Pracy (2,45%) i FGŚP (0,10%) opłaca zleceniodawca. Obowiązują one pod pewnymi warunkami.
Minimalne progi w 2025 roku
Minimalne wynagrodzenie w 2025 roku wynosi 4666 zł brutto. Minimalna stawka godzinowa to 30,50 zł brutto. Podstawa wymiaru składek to przychód. Nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia. Przykładowe obliczenie składek od wynagrodzenia 4880 zł brutto pokazuje skalę obciążeń. Składki na ubezpieczenia społeczne wynoszą około 1401,12 zł. Ubezpieczenie zdrowotne to około 383,36 zł. Fundusz Pracy i FGŚP to około 122,40 zł. Kwoty te są przykładowe i zależą od konkretnej sytuacji.
| Rodzaj składki | Stawka % | Płatnik |
|---|---|---|
| Emerytalna | 19,52% | 50% zleceniobiorca, 50% zleceniodawca |
| Rentowa | 8% | 1,5% zleceniobiorca, 6,5% zleceniodawca |
| Wypadkowa | 0,67-3,86% | Zleceniodawca |
| Chorobowa | 2,45% | Zleceniobiorca (dobrowolna) |
| Zdrowotna | 9% | Zleceniobiorca |
| Fundusz Pracy | 2,45% | Zleceniodawca (pod warunkiem) |
| FGŚP | 0,10% | Zleceniodawca (pod warunkiem) |
Praktyczne aspekty rozliczeń i dokumentacji
Zarówno zleceniobiorca, jak i zleceniodawca mają obowiązki. Zleceniodawca jest płatnikiem składek. Musi prawidłowo naliczać i odprowadzać składki. Zleceniobiorca powinien wykazać staranność i profesjonalizm. Ważne jest dokumentowanie liczby godzin pracy. Dokumenty należy przechowywać. Brak opłacania składek ma poważne konsekwencje. Może skutkować utratą prawa do świadczeń zdrowotnych. Grozi też obniżeniem świadczeń emerytalnych lub rentowych. Korzystaj z kalkulatorów do wyliczania wynagrodzeń. Dostępne są kalkulatory składek ZUS. Wykorzystuj wzory dokumentów i formularze online. Śledź najnowsze zmiany w przepisach prawa.
Narzędzia i systemy wspierające
ZUS oferuje platformę PUE/eZUS. Służy do elektronicznej obsługi klientów. Można przez nią składać dokumenty. Umożliwia komunikację elektroniczną z ZUS. Dostępne są kalkulatory emerytalne i składek. Systemy kadrowo-płacowe pomagają w rozliczeniach. Aplikacje do wystawiania rachunków ułatwiają pracę. ZUS prowadzi portal statystyczny i bibliotekę. Dostępne są tam publikacje o ubezpieczeniach. ZUS organizuje też programy edukacyjne i szkolenia.
- Korzystaj z platformy PUE/eZUS do kontaktu z ZUS.
- Wykorzystuj dostępne kalkulatory online.
- Rozważ użycie oprogramowania kadrowo-płacowego.
Przyszłe zmiany i trendy
System ubezpieczeń społecznych w Polsce ewoluuje. Zmiany dotyczące pełnego ozusowania umów zlecenie były planowane na 2025 rok. Zostały jednak odłożone. Polska jest ostatnim krajem UE bez pełnego ozusowania umów cywilnoprawnych. Dążenia do ochrony praw pracowników na umowach cywilnoprawnych są widoczne. Ważnym trendem jest cyfryzacja rozliczeń. Krajowy System e-Faktur (KSeF) stanie się obowiązkowy od 2026 roku. Wpłynie to na procesy rozliczeniowe. Automatyzacja analizy sytuacji kadrowo-płacowej zyskuje na znaczeniu. Konieczne jest regularne śledzenie zmian w przepisach.
„W ostatnich latach sporym problemem wielu pracowników było nadużywanie umów cywilnoprawnych jako formy zatrudnienia.”
„Chodzi o to, aby wynagrodzenie osoby zatrudnionej na umowie cywilnoprawnej było zbliżone do wynagrodzenia osoby zatrudnionej na umowie o pracę.”
Przygotuj się na obowiązkowe e-Faktury od 2026 roku. Zmiany w Kodeksie pracy również są planowane na 2026 rok. Wiążą się z nowymi obowiązkami dla pracodawców.
- Śledź aktualności dotyczące ozusowania umów zlecenie.
- Przygotuj systemy do obsługi KSeF od 2026 roku.
- Monitoruj zmiany w prawie pracy.